سه دیدگاه برای منابع موسی ارائه شده:
یک. موسی روایات شفاهی را نوشت.
دوم. موسی توسط مکاشفه الهی کتاب پیدایش را به رشته تحریر درآورد.
سوم. موسی توسط اسناد و مدارکی که در اختیار داشت، کتاب پیدایش را تکمیل کرد.
اکثر کارشناسان مسیحی معتقدند که موسی با داشتن مدارک و شواهد موثق تاریخی موفق گردید جزئیات کتاب پیدایش را بنویسد.
در پیدایش فصل ۵ آیه ۱ می خوانیم:”این است شرح (در زبان عبری “کتاب”) پیدایش آدم و نسل او”.
به نظر می رسد عبارت آغازین “این است شرح (کتاب)…” بیانگر آن باشد که این فصل نوشته واحد و مستقلی بوده است. “کتاب” به معنی “گزارش نوشته شده با هر اندازه ای” است. شروع این فصل با گزارش مختصری از آفرینش و هم چنین طرح یکدست و دقیق پاراگرافت ها، این تفسیر و استنباط را تایید می کند.
این آیه به “نگارش” در دوران حیات آدم اشاره می کند. خدا می خواست با بشر در ارتباط و گفتگو باشد. وقتی انسان به شباهت خدا خلق شد، توانایی و قابلیت سخن گفتن نیز داشت. با مطالعه کتاب مقدس درمی یابیم آدم، بدوی وعقب مانده خلق نشده بود. خدا با آدم صحبت کرد و او سخنان خدا را کاملا درک می کرد (پیدایش فصل ۱ آیات ۲۸- ۳۰). کمی بعد، آدم حیوانات را نامگذاری کرد (فصل ۲ آیه ۲۰) و بعد از آفرینش زن، آدم با حوا حرف زد (آیه ۲۳).
آدم زنش را “حوا” یعنی “مادر زندگان” نامید (فصل ۳ آیه ۲۰). بنابراین درمی یابیم که درک و بینش آدم نه فقط ضعیف و ابتدایی نبود، بلکه خدا به او توانایی تکلم و نگارش هم عطا کرده بود. خط و نگارش به مراتب پیچیده تر از گفتار است. خدا نه فقط قدرت بیان را به آدم و حوا داد، بلکه آنان به خوبی قادر به نوشتن بودند. تردیدی نیست که آدم جزئیاتی را که خدا درباره آفرینش به او گفته بود و وقایعی را که دیده و شنیده بود، نوشت. نوح مدارک و اسناد آدم را که هم چنان سالم باقی مانده بود، در اختیار داشت.
در ماجرای برج بابل، خداوند زبان مردم را تغییر داد تا سخن یکدیگر را نفهمند (فصل ۱۱ آیه ۷). پس درمی یابیم که زبان ها توسط انسان اختراع نشده اند. همان طور که زبان و تکلم به هنگام آفرینش آدم در اثر معجزه خدا پدید آمد، تعدد زبان ها نیز با دخالت مستقیم خدا به وجود آمدند.
خداوند از موسی سئوال کرد:”کیست که زبان به انسان داده است؟ آیا نه من که خداوند هستم؟ بنابراین برو و من به تو قدرت بیان خواهم داد و هر آنچه باید بگویی به تو خواهم آموخت” (خروج فصل ۴ آیات ۱۱- ۱۲).
دلیل دیگر آن است که ابداعات و اختراعات زیادی در قبل از طوفان انجام شد: قائن شهری را بنیاد نهاد (پیدایش فصل ۴ آیه ۱۸)، ساختن آلات مسی و فلزی (فصل ۴ آیه ۲۲) آغاز گردید، موسیقی ابداع شد (فصل ۴ آیه ۲۱)، نوح کشتی بزرگی ساخت (فصل ۶)… پس بدون شک “خط” هم اختراع شد.
خط و نگارش به مراتب پیچیده تر از گفتار است. خدا نه فقط قدرت بیان را به آدم و حوا داد، بلکه آنان به خوبی قادر به نوشتن بودند. تردیدی نیست که آدم جزئیاتی را که خدا درباره آفرینش به او گفته بود و وقایعی را که دیده و شنیده بود، نوشت. نوح مدارک و اسناد آدم را که هم چنان سالم باقی مانده بود، در اختیار داشت.
کشفیات باستان شناسی نشان می دهند که از ۲۳۵۰ قبل از میلاد، کتیبه هایی که از گل یا خاک رس تهیه می شدند برای مکاتبات و دادستد شخصی نیز مورد استفاده قرار می گرفت. در همان زمان، کاربرد مهرهای شخصی نیز رایج شد. به مهر در زمان ایوب نیز اشاره شده (ایوب فصل ۳۸ آیه ۱۴). طبق نظر کارشناسان، ایوب در قبل یا هم زمان با ابراهیم می زیست.
نویسندگان کتاب پیدایش
یک. آدم نویسنده فصل ۲ آیه ۵ تا فصل فصل ۵ آیه ۲ بوده است.
دو. نوح نویسنده فصل ۵ آیه ۳ تا فصل ۶ آیه ۹ بوده است.
سه. پسران نوح فصل ۶ بخش دوم آیه ۹ تا فصل ۱۰ آیه ۱ را نوشتند.
چهار. فصل ۱۰ آیه ۲ تا فصل ۱۱ بخش اول آیه ۱۰ توسط سام نوشته شد (احتمالا سام که در ایمان آوردن ابراهیم به خدای حقیقی نقش موثری داشته، گزارش هایش را که بر روی کتیبه ها نوشته بود، در اختیار ابراهیم گذاشت).
پنج. فصل ۱۱ از بخش دوم آیه ۱۰ تا آیه ۲۷ توسط تارح نوشته شد.
شش. از فصل ۱۱ بخش دوم آیه ۲۷ تا فصل ۲۵ بخش اول آیه ۱۹ توسط اسحاق و اسماعیل نوشته شد.
هفت. فصل ۲۵ بخش دوم آیه ۱۹ تا فصل ۳۷ بخش اول آیه ۲ توسط یعقوب و عیسو نوشته شد. بعد از آشتی دو برادر (پیدایش فصل ۳۳)، یعقوب به مدارک عیسو دست یافت (فصل ۳۶) و آن ها را برای نسل های بعد حفظ و نگه داری کرد.
هشت. نویسنده فصل ۳۷ از بخش دوم آیه ۲ تا فصل ۵۰ آیه ۲۵ یوسف بود.
نه. آیه ۲۶ توسط پسران یوسف اضافه شد.
از فصل ۲ تا فصل ۳۷ آیه ۲ بر روی کتیبه های گلی نوشته شد و بعد از آن می بایست بر روی پاپیروس (کاغذ مصری) ثبت شده باشد.
بشر در فصل ۱ از آیه ۱ تا فصل دوم آیه چهارم (گزارش مختصر آفرینش در شش دوران/ روز) به عنوان شاهد حضور نداشت. بنابراین نویسنده اصلی بخش آغازین کتاب مقدس “روح القدس” است. مراحل شش گانه (روز/ دوران) آفرینش عالم هستی، به زبان ساده برای مردمان ساده دوران باستان در چند هزار سال قبل نوشته شد که مطابق با تقسیمات زمین شناسی است و با زیست شناسی و جانورشناسی کنونی هماهنگی شگفت انگیزی دارد. اگر منبع اطلاعاتی موسی به عنوان نویسنده غلط بود، او چگونه می توانست مراحل آفرینش را به طور صحیح مراعات کند؟
سهم موسی در نگارش کتاب پیدایش
اسناد و مدارک (کتیبه و پاپیروس) در اختیار موسی بود. او به زبان های عبری و مصری تسلط کامل داشت و قادر بود اسناد قدیمی را بخواند. بنابراین با هدایت روح القدس کتاب پیدایش را به رشته تحریر درآورد. موسی گزارش های یوسف را از زبان مصری به عبری ترجمه کرد.
با گذشت بیش از چهارصد سال از روزگار ابراهیم تا موسی، اسامی مناطق و مکان ها تغییر کرده بود. موسی اسامی جدید مکان ها را نوشت. برای مثال، او به نام ها جدید و قدیم در پیدایش فصل ۱۴ آیات ۲- ۳ و ۷-۸ و ۱۵ و ۱۷ اشاره می کند.
با این توصیف، اسامی برخی از مناطق تغییر نکرده بود، مانند شهرهای سدوم و غموره که بعد از نابودی، نه فقط بازسازی نشدند بلکه به فراموشی سپرده شدند و در نتیجه تغییری در نام شان ایجاد نشد (پیدایش فصل ۱۹)، یا در فصل ۱۶ آیه ۱۴ موسی جمله ای را اضافه می کند:”چاهی که بین قادش و بارد است”، در حالی که با گذشت قرن ها نام چاه عوض نشده بود.
موسی شاهد عینی وقایع دوران کتاب خروج بود. با جغرافیای مصر و گیاهان و جانوران منطقه کاملا آشنایی داشت:”لوط نگاهی به اطراف انداخت و تمام دره رود اردن را از نظر گذراند. همه آن سرزمین تا صوغر، چون باغ عدن و مصر سرسبز بودند” (پیدایش فصل ۱۳ آیه ۱۰).
موسی بارها واژه ها و کلمات مصری را در پنج کتابش به کار برد که در کتاب های دیگر کتاب مقدس مشاهده نشده است. بررسی کارشناسان نشان داده که این واژهای مصری متعلق به دو هزار سال قبل از میلاد است:”موسی تمام علوم و حکمت مصر را فرا گرفت تا جایی که شاهزاده ای با نفوذ و ناطقی برجسته شد” (اعمال رسولان فصل ۷ آیه ۲۲).
در کتاب مقدس طول کشتی نوح ۳۰۰ ذراع برآورد شده است که این واحد اندازه گیری برحسب ذراع مصری است. همین امر ثابت می کند که موسی نویسنده اصلی کتاب پیدایش است، زیرا او در دربار مصر تحصیلاتش را گذرانده بود. در مصر باستان هر ذراع برابر با ۵۲٫۷ سانتی متر بوده است. با محاسبه این عدد، طول کشتی نوح ۱۵۸ متر و ۴۶ سانتی متر برآورد شده است.
نویسنده مقاله: مهران پورپشنگ
