پیش از آنکه به تفاوت بین مذهب و روحانیت بپردازیم، نخست باید این دو واژه را تعریف کنیم. دین (مذهب) را می توان این طور تعریف کرد: “اعتقاد به پرستش خدا یا خدایان، که معمولاً در رفتار و تشریفات عبادی ابراز می شود” یا “هر نظام مشخصی از باور، پرستش، و غیره، که ضوابط اخلاقی را دخالت می دهد.” روحانیت را می توان اینطور تعریف کرد: “کیفیت یا واقعیت روحانی و غیر مادی بودن” یا شخصیت روحانی که در افکار، زندگی و غیره نشان داده می شود؛ گرایش یا حس روحانی.” به طور خلاصه می توان گفت که مذهب (دین) مجموعه ای از باورها و آیینهای عبادی است که مدعی است که شخص را به رابطه درست با خدا می رساند، و روحانیت، تمرکز بر امورات روحانی و جهان روحانی به جای تمرکز بر امورات زمینی یا مادی است.
رایج ترین کژفهمی درباره دین این است که مسیحیت صرفاً یک دین دیگر مثل اسلام، یهودیت، هندوئیسم، و غیره است. متاسفانه بسیاری از کسانی که ادعا می کنند پیرو مسیحیت هستند، طوری با مسیحیت رفتار می کنند که گویی یک دین است. برای خیلی از افراد، مسیحیت چیزی نیست جز مجموعه ای از قواعد و آیینها که شخص باید بجا آورد تا بعد از مرگ به آسمان برود. این مسیحیت راستین نیست. مسیحیت راستین یک دین نیست؛ بلکه داشتن رابطه درست با خدا بوسیله پذیرفتن عیسی مسیح به عنوان نجات دهنده و مسیحای موعود، که بواسطه فیض و از طریق ایمان است. بله، مسیحیت “آیینهای مذهبی” دارد (مثل تعمید و شام خداوند). بله، مسیحیت “احکام” دارد (مثل قتل مکن، یکدیگر را محبت کن، و غیره). اما این آیینها و احکام، جوهره ی مسیحیت نیستند. تشریفات مذهبی و احکام مسیحیت، نتیجه ی نجات هستند. وقتی که از طریق عیسی مسیح نجات را دریافت می کنیم، به عنوان اعلام آن ایمان، تعمید می گیریم. شام خداوند را به یادبود قربانی مسیح بجا می آوریم. فهرستی از بکن نکنها را در نتیجه ی عشق به خدا و قدردانی از آنچه برایمان کرده تبعیت می کنیم.
رایج ترین کژفهمی درباره روحانیت این است که اَشکال زیادی از روحانیت وجود دارد و همگی به یک اندازه معتبرند. مدیتیشن در وضعیتهای نامعمول فیزیکی، ارتباط برقرار کردن با طبیعت، گفتگو با دنیای روح، و غیره، ممکن است به نظر “روحانی” بیایند، اما در حقیقت، روحانیت غلط هستند. روحانیت درست، دارا بودن روح قدوس خدا در نتیجه ی دریافت نجات از طریق عیسی مسیح است. روحانیت، ثمره ای است که روح القدس در زندگی شخص به بار می آورد: محبت، شادی، آرامش، صبر، مهربانی، نیکویی، وفاداری، فروتنی و خویشتنداری (غلاطیان ۲۲:۵-۲۳). روحانیت تماماً درباره ی این است که بیشتر شبیه خدا شویم (خدایی که روح است (یوحنا ۲۴:۴))؛ و شخصیت ما در تطابق با صورت او شود (رومیان ۱:۱۲-۲).
آنچه که بین مذهب و روحانیت مشترک است این است که هر دو می توانند شیوه های نادرستی از ارتباط داشتن با خدا باشند. مذهب تمایل دارد که انجام تشریفات مذهبی خشک و بیروح را جایگزین رابطه حقیقی با خدا کند. روحانیت گرایش دارد که اتصال با جهان روح را جایگزین رابطه حقیقی با خدا کند. هر دو می توانند مسیرهای نادرستی به سوی خدا باشند و اغلب هم اینگونه هستند. در عین حال، مذهب می تواند ارزشمند باشند از این حیث که به این واقعیت اشاره می کند که خدایی وجود دارد و اینکه ما به نوعی به او پاسخگو هستیم. تنها ارزش حقیقی مذهب، توانایی اش در این است که به ما نشان می دهد که قاصر آمده ایم و نیاز به یک نجات دهنده داریم. روحانیت می تواند ارزشمند باشد در این که خاطرنشان می کند که جهان فیزیکی همه چیز نیست. انسانها صرفاً مادی نیستند، بلکه دارای یک جان-روح هستند. در اطراف ما دنیای روحانی ای وجود دارد که ما باید از آن آگاه باشیم. ارزش حقیقی روحانیت این است که خاطرنشان می کند که چیزی و کسی در ورای این دنیای فیزیکی وجود دارد که ما نیاز است به آن وصل شویم.
عیسی مسیح هم تحقق دین است و هم تحقق روحانیت. عیسی آن کسی است که ما به او پاسخگو هستیم و کسی است که مذهب حقیقی به او اشاره می کند. عیسی آن کسی است که ما نیاز است به او متصل شویم و کسی است که روحانیت حقیقی به آن اشاره دارد.
