انجیل مرقس دومین انجیل از مجموعه چهار انجیل عهد جدید و در کل از ۱۶ فصل و ۶۷۸ آیه تشکیل شده است. مرقس نام یکی از مبشرین و نویسنده دومین انجیل می‌باشد، وی از پیروان عیسی و از نخستین مسیحیان بود اما از شاگردان مسیح نبود. نام اصلی وی یوحنا و لقب وی مرقس و پسر عموی برنابا و پسر مریم می‌باشد، نامی از پدر وی در کتاب مقدس دیده نمی‌شود اما مادرش از ایمانداران بوده که پس از آنکه پطرس در زمان هیرودیس دستگیر شده و به زندان افتاد، توسط فرشته خداوند از زندان نجات پیدا کرد، و به خانه مریم مادر مرقس که عده‌ای از ایمانداران برای دعا آنجا جمع شده بودند، رفت. از وی در رساله پولس به فیلیمون و دوم تیموتائوس و رساله اول پطرس نام برده شده است.
زمینه
انجیل مرقس تاکید می‌کند که عیسی همان مسیح موعود و پسر خداست. عیسی پادشاهی خدا را اعلام و بیماران را شفا داد، و به عنوان فدیه گناهکاران، مصلوب شده و مُرد. مرقس علاوه بر عیسی، ویژگیهای سه گروه اصلی از مردم را نیز برشمرده است: شاگردان مسیح، انبوه جمعیت، و رهبران مذهبی، که هیچ یک از آنها عیسی را نشناختند. وقتی زمان مصلوب شدن مسیح فرا رسید، رهبران مذهبی او را دستگیر کرده، شاگردان او را ترک کرده، و انبوه جمعیت نیز او را هو کردند. فقط زمانی که او بر بالای صلیب جان داد تنها یک افسر رومی تشخیص داد که در واقع او پسر خدا بود. هر چند نویسنده این کتاب ناشناس است اما بطور سنتی، مرقس به عنوان نویسنده کتاب معرفی می‌شود (اعمال ۱۲: ۱۲). او ممکن است اساس انجیل خود را بر پایه موعظات پطرس قرار داده باشد و آنرا در حدود سال ۵۰ یا ۶۰ بعد از میلاد نوشته باشد.
نویسنده
این انجیل یکی از اناجیل همسو و کوتاهترین آنهاست و احتمالا اولین انجیل به نگارش درآمده است. کتاب مقدس، نسبت به دیگر نویسندگان انجیل، خارج از انجیل یوحنا، اطلاعات بسیار بیشتری در مورد گذشته و سوابق مرقس ثبت کرده است. از آنجا که مرقس هیچ اشاره بیشتری به پیشگویی عیسی در خصوص تخریب معبد که در سال ۷۰ میلادی رخ داده نمی‌کند؛ ما با اطمینان خاطر می‌توانیم فرض کنیم که انجیل مرقس مدتی قبل از این رویداد غم انگیز نوشته شده است.
مرقس در یک توالی از حوادث، یک تصویر قابل توجه از عیسی مسیح ارائه داده و او را به عنوان یک فرد ترسیم می‌کند؛ این انجیل خدمت عیسی را با جزئیات واضح نشان داده و پیام تدریس او را بیشتر از طریق آنچه که عمل کرده تا آنچه که گفته است ارائه می‌دهد و او را به عنوان خادم خدا به ما معرفی می‌کند.
سبک نگارش
همچنین، این انجیل بطور واضح دارای زمینه نگارش رومی است، بخصوص وقتی که آنرا با انجیل متی مقایسه می‌کنیم که دارای زمینه یهودی است. مرقس تحقق نبوتهای عهد قدیم در مورد مسیح را به کناری گذاشته و هنگامی که نیز مجبور به استفاده از اصطلاحات آرامی شده، آنرا ترجمه کرده است. این امر نشان می‌دهد که مرقس در روم بوده و خاطرات پطرس را پیش از مرگش، می‌نوشته است (۶۴-۶۸ قبل از میلاد). احتمالا این انجیل در سالهایی مابین ۵۷ و ۵۹ بعد از میلاد نگارش شده است.
همچنین از آنجا که انجیل مرقس به طور سنتی مرتبط با روم است، ممکن است در دورانی که کلیسای روم در آزار و اذیت و جفا قرار داشت نوشته شده باشد (۶۴-۶۷ پس از میلاد)؛ و همچنین ممکن است این انجیل را برای آماده ساختن خوانندگان خود نوشته باشد خوانندگانی که بواسطه دادن قلب و زندگی خود به عیسی مسیح، بطور مداوم مورد جفا و آزار قرار می‌گرفتند.
تاریخچه
لوقا در کتاب اعمال رسولان چندین مرتبه از مرقس نام برده است. مرقس همراه با برنابا و پولس به سلوکیه و از آنجا با کشتی به قبرس رفتند. و در شهر سلامیس و تمامی جزیره به مسیح، موعظه می‌کردند. سپس پولس و همراهانش با کشتی به پرجه پمفلیه رفتند و در آنجا مرقس از آنان جدا شده به اورشلیم بازگشت.
پس از مدت زمانی، پولس از برنابا خواست که به شهرهایی که قبلا بوده‌اند، سر بزنند، برنابا می‌خواست که مرقس نیز همراه آنان باشد، ولی بر سر بردن مرقس با پولس دچار اختلاف شده و از هم جدا شدند و برنابا با مرقس به قبرس رفتند.
پس از مدتی مرقس را همراه با پولس در اولین زندانی شدن پولس در روم می‌بینیم و پس از مدتی او پیش پطرس دیده می‌شود و پطرس او را پسر خود می‌خواند. پس از چندی او در نزد تیموتائوس در افسس می‌باشد و زمانیکه پولس در دومین بار زندانی شدن خود در روم بود از تیموتائوس می‌خواهد که مرقس را نیز همراه خود بیاورد، ولی بعد از آن دیگر اطلاعاتی از مرقس در دسترس نمی‌باشد.
کاربرد انجیل مرقس
این انجیل مسیح را به گونه‌ای ترسیم می‌کند که گویا دائما در حال حرکت و فعالیت است. نگاه به جلو در نوشته‌های مرقس، ذهن خواننده را بطور مستمر بسوی آینده و به صلیب و رستاخیز مسیح می‌کشاند. مرقس بارها از واژه فورا استفاده کرده تا این حس را در خواننده القا کند که مدت زمان حضور عیسی بر روی زمین بسیار کوتاه بوده است و از اینرو کارهای زیادی بوده که باید در این مدت کوتاه به انجام می‌رسانده است.
جمع بندی
انجیل متی همانطور که عیسی را به عنوان یک پادشاه ترسیم می‌کند، انجیل مرقس او را به عنوان خادم خدا به تصویر می‌کشد. کار عیسی همواره دارای هدفی به مراتب بزرگتر بود، نکته‌ای که به روشنی می‌توان آنرا در مرقس ۱۰: ۴۵ خلاصه کرد، ”زیرا که پسر انسان نیز نیامده تا مخدوم شود بلکه تا خدمت کند و تا جان خود را فدای بسیاری کند“. مرقس کتاب خود را مکانی جهت ثبت معجزات عیسی کرده و بارها و بارها، هم قدرت و هم شفقت پسر خدا را نشان داده است. او عیسی را به عنوان معلمی نیکو معرفی کرده و نشان می‌دهد که انسانها را از نظر معنوی دوباره احیا می‌کند. این کتاب همچنین عیسی مسیح را به عنوان یک خدای حقیقی و یک انسان واقعی به تصویر می‌کشد که در زندگی مردم نفوذ کرده و بر آنها تاثیر گذاشته و وضعیت آنها را تغییر می‌دهد. اما زندگی عیسی مسیح به عنوان عامل تغییر، بدون هدف نهایی نیست. مرگ او بر روی صلیب و قیام او از مردگان نشان از این هدف و نشان از فروتنی او دارد. تنها از طریق ایمان به کار عیسی مسیح است که انسان به نجات و حیات ابدی دست پیدا می‌کند. علاوه بر این، عیسی نمونه‌ای برای زندگی ما و خدمت ما به دیگران است.
