انجیل متی اولین انجیل از مجموعه چهار انجیل عهد جدید و در کل از ۲۸ فصل و ۱۰۷۱ آیه تشکیل شده و هدف متی از نوشتن انجیل یا همان ”خبر خوش“ این بود تا به یهودیان ثابت کند که عیسی همان مسیح موعود ایشان است. او این کار را در درجه نخست با نشان دادن این امر شروع کرد که چگونه زندگی و خدمت عیسی تکمیل کننده مطالب عهد قدیم بوده است.
نویسنده
هر چند متی در این انجیل هیچ نامی از خودش به عنوان نویسنده نبرده است، اما کلیسای اولیه بطور متحد و هم نظر به نویسنده بودن متی گواهی می‌دهند. یک مسیحی به نام پاپیاس که از سران کلیسا و در حدود سال ۱۴۰ پس از میلاد می‌زیسته است اینطور می‌گوید که متی سخنان عیسی مسیح را به عبری گردآوری و تالیف کرده است؛ احتمالا قبل از اینکه متی آنها را برای سایر مخاطبان به زبان یونانی ترجمه کند.
نام متی در لیست نام شاگردان در سه انجیل و کتاب اعمال آمده است، هر چند که در انجیل لوقا و مرقس در رتبه هفتم و در انجیل متی و کتاب اعمال جایگاه اسمی وی با توما تعویض و در رتبه هشتم قرار گرفته است. نام پدر متی حلفی بود و قبل از آشنایی با مسیح او را لاوی می‌نامیدند، از اینرو مرقس و لوقا از او به نام لاوی استناد می‌کنند.
زمینه
انجیل متی، عیسی را به عنوان مسیح موعود اسرائیل به تصویر می‌کشد. روایت این انجیل بطور متناوب در مابین کارهای عیسی در گردش است، این کارها شامل شفا دادن، اخراج ارواح، و قسمتهایی از تعلیمات عمده او، به انضمام موعظه سر کوه (فصل ۵-۷)، تمثیل ملکوت آسمان (فصل ۱۳)، و گفتمان نهایی (فصل ۲۴-۲۵) است. موعظه سر کوه نیز شامل خوشا بحالها (۵: ۳-۱۲) و تعلیم دعای مسیح (۶: ۵-۱۵) می‌باشد؛ و سرانجام این کتاب با ماموریت بزرگ به پایان می‌رسد (۲۸: ۱۸-۲۰).
یکی از موارد متناوب در این انجیل را همانا تعارض بین عیسی و رهبران مذهبی تشکیل می‌دهد، و این تعارض در فصل ۲۳ کتاب و اظهار ”هفت وای“ از طرف عیسی به اوج خود می‌رسد. در میان چهار انجیل کتاب مقدس، تمرکز انجیل متی بر سه سال خدمت مسیح و مرگ او و قیام او از مردگان قرار دارد. متی احتمالا کتاب خود را در بین سالهای ۵۰ یا ۶۰ پس از میلاد به نگارش درآورده است.
سبک نگارش
کتاب متی بسیار بیشتر از سه انجیل دیگر بر محور یهودیت متمرکز است. او به طور منظم استناد به نوشته‌های انبیای عهد قدیم کرده و در تلاش است تا هویت عیسی را به عنوان همان مسیح موعودی نشان دهد که اسرائیلیها در انتظار او بودند.
با این حال، تخمین دقیق تاریخ نگارش انجیل متی دشوار است، اما عوامل متعددی وجود دارد که می‌توان با استناد به آنها، تاریخ نگارش این کتاب را در حدود سال ۶۰ تا ۶۵ پس از میلاد دانست. اول از همه، این کتاب هیچ اشاره‌ای به تخریب معبد در سال ۷۰ پس از میلاد نمی‌کند. باید به یک چنین رویداد مهمی حتما اشاره می‌شد به خصوص که این کتاب به وضوح در تحت تاثیر یهودیت قرار دارد. شخصیتهای یهودی در این کتاب تا حد زیادی نشان می‌دهند که این کتاب در زمانی نوشته شده است که مسیحیان به طور انحصاری در میان یهودیان اقدام به بشارت می‌کردند، چیزی که در دهه‌های بعد کمتر و کمتر شد.
در نهایت، بسیاری از محققان بر این باورند که کتاب مرقس، اولین انجیلی بوده که تالیف شده است و این امر را محتمل می‌کند که کتاب متی در مدت کوتاهی پس از آن نوشته شده است.
تاریخچه
متی نام یکی از دوازده شاگرد عیسای مسیح بوده که نه تنها یکی از رسولان بلکه یکی از بشارت دهندگان نیز بوده است. شغل وی باجگیری ( مامور وصول مالیات) بوده است. متی متعلق به گروه باجگیران و گناهکاران بوده است. متی در کفرناحوم و در زمان هرود انتیپاس مامور سنتی و محلی برای جمع آوری مالیات بوده است، هر چند که او واقعا یک مامور رومی نبوده اما در ناحیه جلیل به خدمت مشغول بوده و احتمالا زیردست رومی‌ها بوده و برای آنان مالیات جمع می‌کرده است. به احتمال بسیار زیاد وی دارای تحصیلات و آشنا به زبان آرامی و یونانی برای خواندن و نوشتن بوده، که ضرورت شغل وی بوده است.
عیسی زمانیکه در کفرناحوم بود او را دید و به او گفت: ”مرا متابعت کن“. و متی برخاسته و به دنبال عیسی رفت و از شاگردان وی گشت. در همان روز، متی مهمانی بزرگی داد و عیسی و شاگردانش و دوستان متی که از باجگیران و گناهکاران بودند نیز در این مهمانی شرکت داشتند. ظاهرا متی حتی فکر نمی‌کرد که روزی او و عیسی با گناهکاران و منکوب شدگان جامعه مرتبط خواهند شد.
پس از عروج مسیح به آسمان، متی یکی از اشخاصی بود که در بالاخانه‌ای جهت دعا و نیایش با سایر شاگردان جمع می‌شد. پس از آن در مورد متی، چیز دیگری در کتاب مقدس دیده نمی‌شود.
منبع: رازگاه
