انجیل یوحنا آخرین انجیل از مجموعه چهار انجیل عهد جدید و در کل از ۲۱ فصل و ۸۷۹ آیه تشکیل شده و از اناجیل همسو محسوب می‌شود.
انجیل یوحنا یا همان ”خبر خوش“ نسبتا متفاوت از سه انجیل دیگر است، وقایع برجسته در سایر اناجیل با جزئیات دقیق ذکر نشده است. نویسنده هدف اصلی خود را به وضوح در فصل ۲۰: ۳۱ بیان می‌کند: ”لیکن این قدر نوشته شد تا ایمان آورید که عیسی، مسیح و پسر خدا است و تا ایمان آورده، به اسم او حیات یابید“.
نویسنده
نویسنده این انجیل به احتمال زیاد همان یوحنا است که آنرا در حدود سال ۸۵ پس از میلاد به نگارش درآورده است. جای تعجب نیست، که انجیل یوحنا هرگز نامی از نویسنده خود نمی‌برد، چنین چیزی در سه انجیل دیگر هم دیده نمی‌شود. با این حال، دو عامل مهم اشاره به هویت یوحنا به عنوان نویسنده این انجیل دارد.
اول، خود کتاب نویسنده را به عنوان شاگردی که عیسی او را دوست داشت مشخص می‌کند، این توضیحات به سه دلیل مهم به احتمال زیاد به یوحنا اشاره دارد: نویسنده باید یکی از دوازده شاگرد باشد زیرا او یک شاهد عینی بر رویدادهای انجیل بوده است (یوحنا ۲۱: ۲۴). و احتمالا او یکی از سه شخص یعقوب، یوحنا، و یا پطرس بوده است که از همراهان نزدیک مسیح و از مزیت منحصر به فردی از شاهد بودن و شهادت در مورد وقایع زندگی عیسی مسیح برخوردار بودند که هیچ شخص دیگری برای دیدن آنها دعوت نشده بود. همچنین او باید در میان اشخاصی بوده باشد که مریم مجدلیه پس از قیام مسیح با آنها صحبت کرده است (۲۰: ۱-۱۰)؛ بر اساس روش و سبک این کتاب، نویسنده این انجیل کاملا متمایز از پطرس بوده است و یعقوب نیز مدت کوتاهی پس از قیام مسیح درگذشته و نمی‌توانسته نویسنده این انجیل باشد.
عامل قابل توجه دوم برای تایید نویسنده بودن یوحنا همانا شهادت هم نظر و به اتفاق آرا مسیحیان اولیه است و در میان آنها ایرنیوس (Irenaeus) که از نویسندگان قرن دوم میلادی است اظهار می‌کند که یوحنا یکی از شاگردان مسیح بود که سر خود را در راه خدمت به او گذاشت و این انجیل را به نگارش درآورد.
زمینه
انجیل یوحنا جهت متقاعد کردن مردم برای ایمان به عیسی نوشته شده است (۲۰: ۳۰-۳۱). آیات بوضوح اعلام می‌کنند که عیسی خداوند است، و بر رابطه منحصر به فرد او با خدای پدر تاکید دارند. تمرکز کتاب بر هفت معجزه عیسی قرار دارد تا الوهیت او را نشان دهد. عیسی مردم را فرا خواند تا به او ایمان آورده و حیات جاوید بیابند؛ و او با زنده کردن ایلعازر از مردگان، و با مرگ و قیام خود، آنرا ثابت کرد. یوحنا ویژگیهای اظهارات مسیح در عبارت ”من هستم“ را برای هفت مرتبه برشمرده است: روبرو شدن مسیح با نیقودیموس و زن سامری، تعلیم او در بالاخانه و شستن پای شاگردان، و دعای او برای خود و ایمانداران و غیر ایمانداران است. و خارج از اینها، آیه‌ای بسیار معروف که همانا خلاصه انجیل است، ”زیرا خدا جهان را اینقدر محبت نمود که پسر یگانه خود را داد تا هر که بر او ایمان آورد، هلاک نگردد بلکه حیات جاودانی یابد“ (۳: ۱۶).
تاریخچه
یوحنّا جایگاه برجسته‌ای در بین رسولان دارد و همراه با پطرس و یعقوب، از همراهان ویژه عیسی بود. وی همراه با یعقوب و پطرس شاهد بر برخاستن دختر یایروس از مردگان توسط عیسی و یکی از سه شاگردی بود که توسط عیسی به بالای تپه‌ای برده شد و او حضور الیاس و موسی را با مسیح و تغییر چهره عیسی را دید. یوحنّا همراه با یعقوب و پطرس تنها کسانی بودند که عیسی با خود به باغ جتسیمانی برد ولی وی در آنجا همراه با دو شاگرد دیگر به جای دعا کردن، به خواب فرو رفت.
در سنت مسیحی، به انجیل یوحنا همواره به عنوان انجیل چهارم اشاره شده است که به مفهوم نگارش این انجیل پس از سه انجیل دیگر است. پولیکارپ (Polycarp)، یک شهید مسیحی در قرن دوم که شخصا یوحنا را می‌شناخت به ایرنیوس (Irenaeus) گفته است که یوحنا این انجیل را در دورانی که در کلیسای افسس خدمت می‌کرده به نگارش درآورده است. این شواهد نشان می‌دهد که یوحنا کتاب خود را بین سال ۸۵ و ۹۵ پس از میلاد نوشته است.
یوحنا داستان تولد عیسی مسیح را در انجیل خود ذکر نکرده است بلکه در عوض او کتاب خود را با فرو رفتن در اعماق تاریخ به تصویر کشیده است. یوحنا با توسل به واژه ”در ابتدا“ در کتاب پیدایش ۱: ۱، یک ارتباط مستقیم مابین ماهیت خدا و ماهیت کلمه یعنی عیسی مسیح برقرار کرده است. تاکید بر الوهیت مسیح یکی از خصوصیات قابل توجه در انجیل یوحنا است. همچنین به وضوح این ارتباط را در جای دیگری از کتاب، در یوحنا ۸: ۵۸ می‌بینیم که عیسی مسیح ادعای نام الهی ”من هستم“ را می‌کند و یهودیان تصمیم به سنگسار کردن او می‌گیرند.
منبع: رازگاه
