نگارنده: داود و دیگران
محل نگارش: مکان نامعین
تاریخ اتمام نگارش: حدود ۴۶۰ ق.م.
کتاب مزامیر سرود پرستندگان حقیقی یَهُوَه در دوران باستان است؛ مجموعهای از ۱۵۰ سرود مقدّس یا همان مزامیر که با موسیقی همراه شده بود تا عموم مردم، یَهُوَه خدا را در معبدش در اورشلیم به همراه این مزامیر بپرستند. این مزامیر، سرودهای ستایش یَهُوَه هستند، و نیز شامل دعاهایی مبنا بر درخواست عاجزانه برای رحمت و کمک، و ابراز توکّل و اعتماد هستند. آنها پر از تشکر و ابراز شادی و شعف هستند. بعضی از آنها چکیدهٔ وقایع تاریخی هستند، که به تعمّق در مهربانی محبتآمیز یَهُوَه و اَعمال عظیمش میپردازند. مزامیر پر از نبوّت هستند که بسیاری از آنها تحقق قابل توجهی داشتهاند. این کتاب شامل راهنماییهای بسیار مفید و بناکنندهای است که با زبان ادبی و تصویرپردازی آمیخته شدهاند تا خواننده را به عمق مطالب ببرند. مزامیر غذای روحانی پرمایهای است که به زیبایی آماده شده و به شکل جذابی در مقابل ما چیده شده است.
۲ اهمیت عنوان کتاب در چیست، و چه کسانی مزامیر را نوشتهاند؟ در کتاب مقدّس عبرانی، این کتاب را سِفِر تهیللیم مینامند، یعنی «کتاب ستایشها،» یا فقط تهیللیم میگویند، یعنی «ستایشها.» این صورت جمع تهیللاه است، یعنی «یک ستایش» یا «سرود ستایش ( تسبیح)،» که در عنوان مزمور ۱۴۵ آمده است. «ستایشها» مناسبترین نام است، زیرا این کتاب یَهُوَه را به صورت برجستهای ستایش میکند. عنوان «سامز ( انگل.)» از سِپتواِجینْت یونانی میآید، که از کلمهٔ سالمویی، یعنی سرودی که به همراه موسیقی خوانده میشود، گرفته شده است. این کلمه در بعضی از نوشتههای مقدّس یونانی مسیحی نیز دیده میشود، مثلاً در لوقا ۲۰:۴۲ و اَعمال ۱:۲۰. یک مزمور یک سرود یا شعر مقدّس است که برای ستایش و پرستش خدا مورد استفاده قرار میگیرد.
۳ بسیاری از مزامیر دارای سرآغاز یا عنوان هستند، و اغلب آنها نام نگارنده را در بر دارند. هفتاد و سه عنوان شامل نام داود «مغنی شیرین اسرائیل» هستند. ( ۲سمو ۲۳:۱) بدون شک مزامیر ۲، ۷۲ و ۹۵ را نیز داود نوشته است. ( اَعمال ۴:۲۵، مزمور ۷۲:۲۰، و عبرانیان ۴:۷ ملاحظه شود.) به علاوه، به نظر میرسد مزامیر ۱۰ و ۷۱ نیز به ترتیب ادامهٔ مزامیر ۹ و ۷۰ باشند و در نتیجه به داود نسبت داده میشوند. دوازده مزمور به آساف، ظاهراً به خاندان آساف نسبت داده میشوند، چرا که بعضی از آنها از وقایع بعد از روزگار آساف صحبت میکنند. ( مز ۷۹؛ ۸۰؛ ۱ توا ۱۶:۴، ۵، ۷؛ عز ۲:۴۱) یازده مزمور مستقیماً به پسران قُورَح نسبت داده شدهاند. ( ۱ توا ۶:۳۱-۳۸) به نظر میرسد مزمور ۴۳ ادامهٔ مزمور ۴۲ باشد، و در نتیجه میتوان آن را نیز به پسران قُورَح نسبت داد. مزمور ۸۸، علاوه بر ذکر «پسران قُورَح» نام هِیمان را نیز در عنوان میآورد، و مزمور ۸۹ از اِیتان به عنوان نویسندهٔ این مزمور نام میبرد. مزمور ۹۰ به موسی نسبت داده شده، و احتمالاً مزمور ۹۱ نیز از موسی است. مزمور ۱۲۷ از سلیمان است. در نتیجه بیش از دو سوّم مزامیر به نویسندگان متعددی نسبت داده شدهاند.
۴ مزامیر بزرگترین کتابِ کتاب مقدّس است. همان طور که از مزامیر ۹۰، ۱۲۶، ۱۳۷ پیدا است، این کتاب مدت طولانی در دست نوشتن بوده است یعنی حداقل از زمانی که موسی آن را مینوشت ( ۱۵۱۳-۱۴۷۳ ق.م.) تا پس از رهایی از بابل و احتمالاً تا روزگار عَزْرا ( ۵۳۷– حدود ۴۶۰ ق.م.). در نتیجه به نظر میرسد نوشتن مزامیر هزار سال طول کشیده باشد. با این حال، پوشش زمانی مضمون بسیار وسیعتر است، و از زمان خلقت شروع میشود و تاریخ رفتار یَهُوَه با خادمانش را تا زمان تصنیف آخرین مزمور خلاصه میکند.
۵ کتاب مزامیر کتابی است که سازماندهی را نشان میدهد. خود داود اشاره میکند به «طریقهای خدا و پادشاه مرا در قدس. در پیش رو مغنیان [سرایندگان] میخرامند و در عقب نوازندگان، در وسط دوشیزگان دفزن خدا را در جماعتها متبارک خوانید.» ( مز ۶۸:۲۴-۲۶) این علّتِ تکرارِ عبارتِ «برای سالار مغنیان» در عنوانها و همچنین بسیاری از اصطلاحات شاعرانه و موسیقی را نشان میدهد. بعضی از عناوین کاربرد یا هدف یک مزمور را بیان میکنند یا دستور نواختن موسیقی مورد نظر را شرح میدهند. ( عناوین مزمور ۶، ۳۰، ۳۸، ۶۰، ۸۸، ۱۰۲، ۱۲۰ را ملاحظه کنید.) برای حداقل ۱۳ مزمور از مزامیر داود، مثل مزمور ۱۸ و ۵۱، وقایعی که منجر به تصنیف آنها شدهاند مختصراً در ابتدای هر مزمور نقل شدهاند. سی و چهار عدد از مزمور کلاً فاقد عنوان هستند. عموماً تصوّر میشود که کلمه کوچک «سِلاه،» که ۷۱ بار در متن اصلی آمده است، یک اصطلاح فنی مربوط به موسیقی یا ازبرخوانی است؛ با این حال اهمیت دقیق آن هنوز نامعلوم است. بعضیها عقیده دارند که این کلمه نشاندهندهٔ یک مکث فقط در آواز یا در آواز و موسیقی است که این مکث و سکوت برای تعمّق و اندیشیدن بوده است. از این رو، لازم نیست این کلمه در هنگام خواندن تلفظ شود.
۶ از زمانهای قدیم، کتاب مزمور به پنج کتاب جداگانه، یا جلد، به شرح زیر تقسیم شده بود: ( ۱) مزمور ۱-۴۱؛ ( ۲) مزمور ۴۲-۷۲؛ ( ۳) مزمور ۷۳-۸۹؛ ( ۴) مزمور ۹۰-۱۰۶؛ ( ۵) مزمور ۱۰۷-۱۵۰. به نظر میرسد که برای اوّلین بار داود این سرودها را جمعآوری کرد. از قرار معلوم، عَزْرا، کاهن و «کاتب ماهر در شریعت موسی،» کسی بود که یَهُوَه از او برای مرتب کردن کتاب مزمور به صورت نهایی استفاده کرد. — عز ۷:۶.
۷ شاید تدوین تدریجی این مجموعه علّت تکرار بعضی از مزامیر در بخشهای مختلف را توضیح دهد. از مجموعههای تکراری میتوان به مزامیر ۱۴ و ۵۳؛ ۴۰:۱۳-۱۷ و ۷۰؛ ۵۷:۷-۱۱ و ۱۰۸:۱-۵ اشاره کرد. هر یک از پنج بخش با متبارک خواندن یَهُوَه، یا یک تسبیح خاتمه مییابند که چهار بخش اوّل شامل جوابهای مردم و بخش آخرین کل مزمور ۱۵۰ است. — مز ۴۱:۱۳، پاورقیدج.
۸ یک شیوهٔ بسیار خاص در تصنیف ۹ مزمور به کار رفته است؛ این شیوه به علّت ساختار الفبایی آن آکروستیک نامیده میشود. ( مزمور ۹، ۱۰، ۲۵، ۳۴، ۳۷، ۱۱۱، ۱۱۲، ۱۱۹، ۱۴۵) در این ساختار اوّلین آیه یا آیاتِ اوّلین قطعه با اوّلین حرف الفبای عبری، الف ( א)، آیه ( یا آیات) بعدی با دوّمین حرف، بِت ( ב)، شروع میشوند و به همین ترتیب، تا آخر حروف الفبای عبری ادامه مییابند. شاید این وسیلهای برای کمک حافظه جهت یادآوری مزمور بوده است. لحظهای به آوازخوانان معبد فکر کنید که میبایست سرودهایی به بلندی مزمور ۱۱۹ را به خاطر میآوردند! جالب است که آکروستیک نام یَهُوَه در مزمور ۹۶:۱۱ یافت میشود. اوّلین نیمهٔ این آیه به عبری شامل چهار کلمه است، و حروف اوّل این کلمات، وقتی که از راست به چپ خوانده میشوند، چهار حرف صامت تتراگراماتُن، یهوه ( יהוה) هستند.
۹ این سرودهای شاعرانه و مقدّس در قطعات بدون قافیه عبری نوشته شدهاند و زیبایی بینظیر سبک و جریان موزون فکر را به نمایش میگذارند. آنها مستقیماً با فکر و قلب شنونده ارتباط برقرار میکنند و تصاویری زنده میسازند. وسعت و عمق شگفتانگیز موضوع و احساسات به طرزی قوی ابراز شدهاند که بخشی از آنها به علّت تجربیات فوقالعاده زندگی داود هستند که زمینهٔ بسیاری از مزامیر را میسازند. مردان کمی زندگیای چنین متنوع داشتهاند؛ مانند یک چوپان جوان، جنگجویی تنها در مقابل جُلْیات، نوازندهٔ دربار، یاغیای در میان دوستان وفادار و در میان خائنین، پادشاه و فاتح، پدری بامحبت که در میان تفرقهٔ حاکم بر خانوادهٔ خودش گرفتار شده است، کسی که دوبار تلخی گناه جدّی را تجربه کرده و با این حال همیشه یک پرستندهٔ با شور و شوق یَهُوَه و دوستدار شریعتش بوده است. با وجود چنین زمینهای، جای تعجب نیست که کتاب مزمور کل احساسات بشر را در بر میگیرد! آنچه به قدرت و زیبایی این کتاب میافزاید تشابه و تضاد افکار شاعرانه است که از ویژگیهای خاص اشعار عبری میباشد. — مز ۱:۶؛ ۲۲:۲۰؛ ۴۲:۱؛ ۱۲۱:۳، ۴.
۱۰ هماهنگی کامل این قدیمیترین سرودهای ستایش یَهُوَه با بقیهٔ نوشتههای مقدّس، به اندازهٔ کافی گواهی بر اعتبار آنهاست. نگارندگان نوشتههای مقدّس یونانی به دفعات به کتاب مزمور رجوع کردهاند. ( مز ۵:۹ [روم ۳:۱۳]؛ مز ۱۰:۷ [روم ۳:۱۴]؛ مز ۲۴:۱ [۱ قر ۱۰:۲۶]؛ مز ۵۰:۱۴ [مت ۵:۳۳]؛ مز ۷۸:۲۴ [یو ۶:۳۱]؛ مز ۱۰۲:۲۵-۲۷ [عبر ۱:۱۰-۱۲]؛ مز ۱۱۲:۹ [۲ قر ۹:۹]) خود داود در آخرین سرودش میگوید: «روح خداوند [یَهُوَه] به وسیله من متکلّم شد، و کلام او بر زبانم جاری گردید.» همین روح بود که از زمان مسحشدن داود به وسیلهٔ سموئیل بر او عمل کرده بود. ( ۲ سمو ۲۳:۲؛ ۱ سمو ۱۶:۱۳) به علاوه، رسولان از مزامیر نقل کردند. پِطْرُس به «آن نوشته . . . که روحالقدس از زبان داود پیش گفت» اشاره کرد. و وقتی که پولُس به عبرانیان مینوشت در چندین نقلقول از مزامیر، به صورت اظهاراتی که توسط خدا گفته شدهاند اشاره کرد یا آنها را با کلمات «چنان که روحالقدس میگوید» معرفی کرد. — اعما ۱:۱۶؛ ۴:۲۵؛ عبر ۱:۵-۱۴؛ ۳:۷؛ ۵:۵، ۶.
۱۱ برای اثبات صحّت درستی این کتاب از عیسی، سَروَر رستاخیزیافته، نقلقول میکنیم که به شاگردانش گفت: «همین است سخنانی که وقتی با شما بودم گفتم . . . که آنچه در تورات موسی و صُحُف انبیا و زبور در بارهٔ من مکتوب است به انجام رسد.» عیسی در آنجا به کلّ نوشتههای مقدّس عبری، به صورتی که یهودیان پذیرفته و با آن آشنا بودند، اشاره میکرد. اشارهٔ او به مزمور، کلّ سوّمین گروه از نوشتههای مقدّس را در بر میگرفت، که هاگیوگرافا ( نوشتههای مقدّس) نامیده میشوند، و مزامیر اوّلین کتاب آن است. عیسی در راه عِموآس به دو نفر از شاگردانش «اخبار خود را در تمام کتب برای ایشان شرح فرمود» و این تأییدی بر صحّت کتاب مزامیر است. — لو ۲۴:۲۷، ۴۴.
چرا مفید است
۲۳ مزامیر کتاب مقدّس، به علّت کمال زیبایی و سبکشان، جزو بزرگترین آثار ادبی دنیا به شمار میآیند. با وجود این، آنها چیزی فراتر از اثر ادبی هستند. آنها پیامی زنده از سلطان متعال کلّ عالَم، خود یَهُوَه خدا هستند. مزامیر بصیرت عمیقی از تعالیم اساسی کتاب مقدّس به دست میدهند، و قبل از همه و بیشتر از همه، از مؤلف خود یَهُوَه صحبت میکنند. در این کتاب کاملاً مشخص میشود که او خالق عالَم و هر چه که در آن است میباشد. ( ۸:۳-۹؛ ۹۰:۱، ۲؛ ۱۰۰:۳؛ ۱۰۴:۱-۵، ۲۴؛ ۱۳۹:۱۴) بدون شک نام یَهُوَه در کتاب مزامیر تجلیل میشود، جایی که حدود ۷۰۰ بار این نام ظاهر میشود. به علاوه، شکل مختصر «یاه» را میتوان ۴۳ بار در این کتاب یافت. رویهمرفته نام الهامی را میتوان به طور متوسط حدود ۵ بار در هر مزمور یافت. همچنین از یَهُوَه حدود ۳۵۰ بار به صورت ( اِلوهیم) یا خدا یاد شده است. در برخی از مزامیر، با به کار بردن عبارت «یَهُوَه صبایوت» به حکومت متعال یَهُوَه اشاره شده است. — ۶۸:۲۰؛ ۶۹:۶؛ ۷۱:۵؛ ۷۳:۲۸؛ ۱۴۰:۷؛ ۱۴۱:۸.
۲۴ مزامیر از خدایی ابدی صحبت میکنند که انسان در مقابل آن فانی و در گناه متولّد شده است و محتاج به یک فدیهدهنده است. او به صورتی نشان داده میشود که میمیرد، و «به غبار» برمیگردد، و به شیول، قبر عمومی بشر فرو میرود. ( ۶:۴، ۵؛ ۴۹:۷-۲۰؛ ۵۱:۵، ۷؛ ۸۹:۴۸؛ ۹۰:۱-۵؛ ۱۱۵:۱۷؛ ۱۴۶:۴) کتاب مزامیر بر لزوم اطاعت از شریعت خدا و توکّل به یَهُوَه تأکید میکند. ( ۱:۱، ۲؛ ۶۲:۸؛ ۶۵:۵؛ ۷۷:۱۲؛ ۱۱۵:۱۱؛ ۱۱۸:۸؛ ۱۱۹:۹۷، ۱۰۵، ۱۶۵) آن علیه تکبّر و «خطایای مخفی» اخطار میدهد. ( ۱۹:۱۲-۱۴؛ ۱۳۱:۱) و معاشرات صادقانه و سالم را تشویق میکند. ( ۱۵:۱-۵؛ ۲۶:۵؛ ۱۰۱:۵) آن نشان میدهد که رفتار صحیح تأیید یَهُوَه را به همراه میآورد. ( ۴:۱۳-۱۵؛ ۹۷:۱۰) مزامیر با گفتن این که «نجات از آن خداوند [یَهُوَه] است» و کسانی که از او میترسند «جان ایشان را از موت رهایی میبخشد،» امیدی درخشان میدهد. ( ۳:۸؛ ۳۳:۱۹) این ما را به جنبهٔ نبوی کتاب هدایت میکند.
۲۵ کتاب مزامیر عملاً پر از نبوّتهایی است که به عیسی مسیح ‹پسر داود،› و به نقشی که او به عنوان مسحشده و پادشاه یَهُوَه ایفا خواهد کرد اشاره میکند.* ( مت ۱:۱) وقتی جماعت مسیحی در روز پَنْطیکاست ۳۳ م. فعالیت خود را آغاز کرد، روحالقدس فکر رسولان را در خصوص به انجام رسیدن آن نبوّتها روشن ساخت. در همان روز، پِطْرُس مکرّراً از مزامیر در خطابه مشهور خود نقلقول کرد. موضوع مورد بحث «عیسی ناصری» بود. بخش آخر بحث او تقریباً به طور کامل بر نقلقولهایی از مزامیر استوار است که ثابت میکند عیسی مسیح، داود بزرگتر است و این که یَهُوَه جان عیسی را در هادیس باقی نخواهد گذاشت، بلکه او را از مردگان رستاخیز خواهد داد. خیر، «داود به آسمان بالا نرفت،» اما همان طور که در مزمور ۱۱۰:۱ پیشگویی کرد، خداوند یا سَروَر او این کار را کرد. چه کسی خداوند یا سَروَر داود است؟ پِطْرُس به نقطهٔ اوج خطابهاش رسیده، با قدرت پاسخ میدهد: «همین عیسی . . . که شما مصلوب کردید»! — اعما ۲:۱۴-۳۶؛ مز ۱۶:۸-۱۱؛ ۱۳۲:۱۱.
۲۶ آیا خطابهٔ پِطْرُس که بر اساس مزامیر بود، مفید واقع شد؟ تعمید حدود ۳۰۰۰ نفر که همان روز به جماعت مسیحی اضافه شدند، تأییدی است بر مفید بودن خطابهٔ پِطْرُس. — اعما ۲:۴۱.
۲۷ کمی پس از آن، در یک گردهمایی خاص، رسولان به یَهُوَه دعا کردند و مزمور ۲:۱، ۲ را نقل کردند. آنها گفتند که این نبوّتها در مخالفت متحدانهٔ رهبران علیه «بنده قدّوس [خدا] عیسی، که او را مسح کرد» به انجام رسیده است. و گزارش ادامه داده میگوید که «همه از روحالقدس پر شدند.» — اعما ۴:۲۳-۳۱.
۲۸ اکنون رسالهٔ پولُس به عبرانیان را ملاحظه میکنیم. در دو باب اوّل ما تعدادی نقلقول از مزامیر مییابیم که در مورد برتری عیسی، به عنوان پسر آسمانی خدا و حاکم بر فرشتگان بر تخت نشسته است. پولُس با مزمور ۲۲ و مراجع دیگر نشان میدهد که عیسی جماعتی از «برادران» دارد که بخشی از ذریّت ابراهیم و «وارثان دعوت سماوی» هستند. ( عبر ۲:۱۰-۱۳، ۱۶؛ ۳:۱) سپس، پولُس رسول از عبرانیان ۶:۲۰ و بعد ادامهٔ آن در باب ۷، در مورد مقام دیگری که عیسی به عنوان کاهن اعظم ‹به رتبه مِلکیصِدِق تا ابدالآباد› خواهد داشت توضیحات مفصل میدهد. این به وعدهٔ توأم با سوگند خدا در مزمور۱۱۰:۴ اشاره دارد، که پولُس برای اثبات برتری کهانت عیسی بر کهانت هارون به کرّات به آن اشاره میکند. پولُس توضیح میدهد که عیسی مسیح به دلیل سوگند یَهُوَه، در آسمان و نه بر روی زمین کاهن است و «کاهن دائمی میماند.» — عبر ۷:۳، ۱۵-۱۷، ۲۳-۲۸.
۲۹ به علاوه، عبرانیان ۱۰:۵-۱۰ به ما میگوید که عیسی ارادهٔ خدا را که همان قربانی شدن بود، به خوبی درک میکرد و مصمم بود آن را به جا آورد. این بر طبق سخنان داود در مزمور ۴۰:۶-۸ است. اگر این روحیهٔ نمونه از تخصیص یا اخلاص را مورد توجه قرار دهیم و از آن پیروی کنیم به طوری که تأیید خدا را به دست آوریم، فایدهٔ زیادی خواهیم برد. — مزمور۱۱۶:۱۴-۱۹.
۳۰ طریقی که عیسی طی کرد، و منجر به تحمّل عذاب وحشتناک بر روی چوبه شکنجه گردید، در مزامیر با جزئیات قابل توجهی پیشگویی شده بود. این شامل دادن سرکه به او برای نوشیدن، قرعه انداختن برای ردایش، رفتار ظالمانه با دستها و پاهایش، تمسخر، و رنجی تلخ با فریاد دردناک: «الٰهی، الٰهی، مرا چرا ترک کردی؟» میشود. ( مت ۲۷:۳۴، ۳۵، ۴۳، ۴۶؛ مز ۲۲:۱، ۷، ۸، ۱۴-۱۸؛ ۶۹:۲۰، ۲۱) همان طور که در یوحنّا ۱۹:۲۳-۳۰ ذکر شده است، حتی طی آن ساعات، عیسی با دانستن این که همهٔ این آیات باید تا آخرین جزئیات به انجام میرسیدند، باید از مزامیر تسلّی و هدایت زیادی کسب کرده باشد. عیسی میدانست که مزامیر در مورد رستاخیز و شادمانی او نیز گفته است. بدون شک، وقتی که او در آخرین شب زندگی خود با رسولان خود به «خواندن تسبیح» یا مزامیر پرداخت همهٔ این چیزها را به خاطر داشت. — مت ۲۶:۳۰.
۳۱ به این ترتیب مزامیر عیسی مسیح را به وضوح به عنوان «پسر داود» و ذریّت ملکوت شناسایی میکنند که اکنون در صهیون آسمانی به مقام پادشاهی و کهانت رسیده است. کمی جا این امکان را نمیدهد همهٔ قطعات مزامیر را که در نوشتههای مقدّس یونانی مسیحی نقل و در این مسحشده یَهُوَه کاملاً تحقق یافتهاند، به صورت مفصل شرح دهیم. اما چند نمونهٔ دیگر را در اینجا فهرستوار آوردهایم: مز ۷۸:۲ — مت ۱۳:۳۱-۳۵؛ مز ۶۹:۴ — یو ۱۵:۲۵؛ مز ۱۱۸:۲۲، ۲۳ — مرق ۱۲:۱۰، ۱۱ و اعما ۴:۱۱؛ مز ۳۴:۲۰ — یو ۱۹:۳۳، ۳۶؛ مز ۴۵:۶، ۷ — عبر ۱:۸، ۹. همچنین، جماعت پیروان حقیقی عیسی در مزامیر پیشگویی شدهاند، نه به صورت افراد جدا از هم، بلکه به صورت گروهی که از همهٔ امّتها مورد لطف خدا قرار گرفتهاند تا در کار تسبیح نام یَهُوَه شرکت کنند. — مز ۱۱۷:۱ — روم ۱۵:۱۱؛ مز ۶۸:۱۸ — افس ۴:۸-۱۱؛ مز ۹۵:۷-۱۱ — عبر ۳:۷، ۸؛ ۴:۷.
۳۲ مطالعهٔ مزامیر به قدردانی ما از سلطنت یَهُوَه خدا که آن را از طریق ذریّت موعود و وارث ملکوت برای جلال و حقانیت خود اِعمال میکند بسیار میافزاید. باشد که همیشه در میان آن افراد وفاداری باشیم که در ‹مجد جلیل کبریایی یَهُوَه› شادی میکنند و در مورد مزمور ۱۴۵ از آنان صحبت میشود، که از آن به عنوان «تسبیح داود» یاد شده است: «در بارهٔ جلال ملکوت تو سخن میگویند، و توانایی تو را حکایت میکنند، تا کارهای عظیم تو را به بنیآدم تعلیم دهند، و کبریایِی مجیدِ ملکوت تو را. ملکوت تو ملکوتی است تا جمیع دهرها، و سلطنت تو باقی تا تمام دورها.» ( مز ۱۴۵:۵، ۱۱-۱۳) درست مطابق با مزمور نبوی، شکوه ملکوت برقرارشدهٔ خدا به وسیله مسیح، اکنون به پسران انسان در همه امّتها شناسانده میشود. ما چقدر باید برای این ملکوت و پادشاهش متشکر باشیم! بدون شک، کلمات پایانی مزامیر بسیار شایسته میباشند: — «هر که روح دارد، خداوند [یَهُوَه] را تسبیح بخواند، هَلِّلویاه!» — ۱۵۰: ۶.