یعقوب نام یکی از پسران اسحق و رفقه و برادر دوقلوی عیسو و نوۀ ابراهیم می‌باشد. اسحق و رفقه پس از بیست سال صاحب دو پسر دوقلو به نام عیسو و یعقوب گردیدند و عیسو اول به دنیا آمد و نخست زاده محسوب می‌گردید. اسحق عیسو را بیشتر از یعقوب دوست داشت و رفقه یعقوب را بیشتر دوست می‌داشت. بر اساس نقشه رفقه، عیسو که از شکار برگشته بود و بسیار گرسنه بود، حق نخست زادگی خود را به خاطر یک کاسه آش عدس سرخ (آش ادوم) به یعقوب فروخت. اسحق به واسطه نیرنگ یعقوب و رفقه و فروش نخست زادگی عیسو به برادر خود برای یک کاسه آش، یعقوب را به جای عیسو برکت داد.
اسرائیل نامی بود که خداوند پس از آنکه یغقوب در گرفتن برکت از خداوند، پیروز گشت به یعقوب داد. و اسرائیل نامی معمول برای نامیدن نسل یعقوب گشت. تمام قومی که از نسل دوازده فرزند یعقوب به وجود آمددند به نام اسرائیلیها، تمامی اسرائیل، فرزندان اسرائیل، بنی اسرائیل و یا خاندان اسرائیل نامیده شدند. (پیدایش ۳۲: ۲۸؛ یوشع ۳: ۱۷؛ ۷: ۲۵؛ داوران ۸: ۲۷؛ خروج ۱۶: ۳۱؛ ۴۰: ۳۸)
یعقوب دارای دو زن رسمی به نامهای لیه و راحیل و دو زن صیغه‌ای به نامهای زلفه که کنیز لیه و بلهه که کنیز راحیل بود، داشت. (پیدایش ۳۰: ۴-۱۳)
لیه شش پسر به نامهای رئوبین، شمعون، لاوی، یهودا، یساکار، زبولون و یک دختر به نام دینه و راحیل دو پسر به نامهای یوسف و بنیامین و بلهه دو پسر به نامهای دان و نفتالی و زلفه دو پسر به نامهای جاد و اشیر برای یعقوب به دنیا آوردند.
نام پسران یعقوب به ترتیب به دنیا آمدن، رئوبین، شمعون، لاوی، یهودا، دان، نفتالی، جاد، اشیر، یساکار، زبولون، یوسف و بنیامین می‌باشد. یعقوب از همسران خود در کل دارای دوازده پسر گردید که هر یک از آنان موسس یکی از اسباط اسرائیل (قبایل اسرائیل) می‌باشند. پسران یعقوب در حدود ۱۷۵۰ قبل از میلاد بدنیا آمدند.
یعقوب به یوسف دو برابر سایر برادرانش سهم داد. در واقع از یوسف دو سبط از دو پسرش به نامهای افرایم و منسی بوجود آمد. در اینصورت اسرائیل دارای سیزده سبط می‌گردید، اما در عوض خداوند به سبط لاویان هیچ گونه سرزمینی نداد و از هر سبط خواست که شهرهایی با اطراف آن در اختیار لاویان قرار دهند که جمع این شهرها چهل و هشت عدد بود. دلیل این امر این بود که لاویان قبیله‌ای بودند که باید به خدمت خدا و کهانت می‌پرداختند و سایر اسباط که دارای سرزمین بودند باید به آنها ده یک می‌پرداختند، با حذف لاویان، تعداد اسباط اسرائیل دوازه سبط گردید. بنابراین یعقوب دارای دوازده پسر بود و اسرائیل دارای دوازده سبط که دارای سرزمین بودند. اما در کل دارای سیزده سبط، اگر شما منسی و افرایم را بصورت جداگانه به حساب آورید. (پیدایش ۴۸: ۵؛ اعداد ۳۵: ۱-۸)
در زمان قحطی یعقوب با تمامی پسران و خانواده‌اش که هفتاد نفر می‌شدند، به مصر رفتند و یعقوب در مصر پس از وصیت به پسرانش، درگذشت. و قوم بنی اسرائیل در مصر مانده و تعداد آنها هر روز افزایش پیدا کرد. خداوند به سبب درخواست قوم اسرائیل که زیر فشار حکومت فرعون قرار داشتند، به موسی ماموریت داد که قوم بنی اسرائیل را از مصر خارج کند و هارون برادر موسی را نیز برای کمک به او به مصر فرستاد. پس از معجزات زیادی که خداوند برای قوم اسرائیل به انجام رساند، فرعون اجازه داد تا موسی قوم بنی اسرائیل را از مصر خارج کند. تعداد قوم بنی اسرائیل در آن هنگام ششصد هزار نفر مرد به غیر از کودکان و زنان بود. موسی پس از خارج کردن قوم اسرائیل از مصر، قوم را به صحرای سینا برد و خداوند در کوه سینا قوانین خود را توسط موسی به بنی اسرائیل داد. بنی اسرائیل به مدت چهل سال در این صحرا آواره بودند سپس وارد سرزمین موعود (کنعان) در زیر نظر یوشع گردیدند. (خروج ۱: ۱-۷؛ ۳: ۷-۱۰؛ ۱۲: ۳۷)
قوم بنی اسرائیل پس از ورود به سرزمین موعود، هر یک از اسباط به غیر از سبط لاویان صاحب سرزمینی گشتند.
اسباط یهودا، یساکار، زبولون در شرق و اسباط رئوبین، شمعون، جاد در جنوب و اسباط افرایم، منسی، بنیامین در غرب و اسباط دان، اشیر، نفتالی در شمال این سرزمین ساکن گردیدند. (یوشع ۱۳)
منبع: رازگاه
