کتاب پیدایش همراه با توضیح های موسی
سه دیدگاه برای منابع موسی ارائه شده:
یک. موسی روایات شفاهی را نوشت.
دوم. موسی توسط مکاشفه الهی کتاب پیدایش را به رشته تحریر درآورد.
سوم. موسی توسط اسناد و مدارکی که در اختیار داشت، کتاب پیدایش را تکمیل کرد.
اکثر کارشناسان مسیحی معتقدند که موسی با داشتن مدارک و شواهد موثق تاریخی موفق گردید جزئیات کتاب پیدایش را بنویسد.
در پیدایش فصل ۵ آیه ۱ می خوانیم:”این است شرح (در زبان عبری “کتاب”) پیدایش آدم و نسل او”.
به نظر می رسد عبارت آغازین “این است شرح (کتاب)…” بیانگر آن باشد که این فصل نوشته واحد و مستقلی بوده است. “کتاب” به معنی “گزارش نوشته شده با هر اندازه ای” است. شروع این فصل با گزارش مختصری از آفرینش و هم چنین طرح یکدست و دقیق پاراگرافت ها، این تفسیر و استنباط را تایید می کند.
این آیه به “نگارش” در دوران حیات آدم اشاره می کند. خدا می خواست با بشر در ارتباط و گفتگو باشد. وقتی انسان به شباهت خدا خلق شد، توانایی و قابلیت سخن گفتن نیز داشت. با مطالعه کتاب مقدس درمی یابیم آدم، بدوی وعقب مانده خلق نشده بود. خدا با آدم صحبت کرد و او سخنان خدا را کاملا درک می کرد (پیدایش فصل ۱ آیات ۲۸- ۳۰). کمی بعد، آدم حیوانات را نامگذاری کرد (فصل ۲ آیه ۲۰) و بعد از آفرینش زن، آدم با حوا حرف زد (آیه ۲۳).
آدم زنش را “حوا” یعنی “مادر زندگان” نامید (فصل ۳ آیه ۲۰). بنابراین درمی یابیم که درک و بینش آدم نه فقط ضعیف و ابتدایی نبود، بلکه خدا به او توانایی تکلم و نگارش هم عطا کرده بود. خط و نگارش به مراتب پیچیده تر از گفتار است. خدا نه فقط قدرت بیان را به آدم و حوا داد، بلکه آنان به خوبی قادر به نوشتن بودند. تردیدی نیست که آدم جزئیاتی را که خدا درباره آفرینش به او گفته بود و وقایعی را که دیده و شنیده بود، نوشت. نوح مدارک و اسناد آدم را که هم چنان سالم باقی مانده بود، در اختیار داشت.
در ماجرای برج بابل، خداوند زبان مردم را تغییر داد تا سخن یکدیگر را نفهمند (فصل ۱۱ آیه ۷). پس درمی یابیم که زبان ها توسط انسان اختراع نشده اند. همان طور که زبان و تکلم به هنگام آفرینش آدم در اثر معجزه خدا پدید آمد، تعدد زبان ها نیز با دخالت مستقیم خدا به وجود آمدند.
خداوند از موسی سئوال کرد:”کیست که زبان به انسان داده است؟ آیا نه من که خداوند هستم؟ بنابراین برو و من به تو قدرت بیان خواهم داد و هر آنچه باید بگویی به تو خواهم آموخت” (خروج فصل ۴ آیات ۱۱- ۱۲).
دلیل دیگر آن است که ابداعات و اختراعات زیادی در قبل از طوفان انجام شد: قائن شهری را بنیاد نهاد (پیدایش فصل ۴ آیه ۱۸)، ساختن آلات مسی و فلزی (فصل ۴ آیه ۲۲) آغاز گردید، موسیقی ابداع شد (فصل ۴ آیه ۲۱)، نوح کشتی بزرگی ساخت (فصل ۶)… پس بدون شک “خط” هم اختراع شد.
خط و نگارش به مراتب پیچیده تر از گفتار است. خدا نه فقط قدرت بیان را به آدم و حوا داد، بلکه آنان به خوبی قادر به نوشتن بودند. تردیدی نیست که آدم جزئیاتی را که خدا درباره آفرینش به او گفته بود و وقایعی را که دیده و شنیده بود، نوشت. نوح مدارک و اسناد آدم را که هم چنان سالم باقی مانده بود، در اختیار داشت.
کشفیات باستان شناسی نشان می دهند که از ۲۳۵۰ قبل از میلاد، کتیبه هایی که از گل یا خاک رس تهیه می شدند برای مکاتبات و دادستد شخصی نیز مورد استفاده قرار می گرفت. در همان زمان، کاربرد مهرهای شخصی نیز رایج شد. به مهر در زمان ایوب نیز اشاره شده (ایوب فصل ۳۸ آیه ۱۴). طبق نظر کارشناسان، ایوب در قبل یا هم زمان با ابراهیم می زیست.
نویسندگان کتاب پیدایش
یک. آدم نویسنده فصل ۲ آیه ۵ تا فصل فصل ۵ آیه ۲ بوده است.
دو. نوح نویسنده فصل ۵ آیه ۳ تا فصل ۶ آیه ۹ بوده است.
سه. پسران نوح فصل ۶ بخش دوم آیه ۹ تا فصل ۱۰ آیه ۱ را نوشتند.
چهار. فصل ۱۰ آیه ۲ تا فصل ۱۱ بخش اول آیه ۱۰ توسط سام نوشته شد (احتمالا سام که در ایمان آوردن ابراهیم به خدای حقیقی نقش موثری داشته، گزارش هایش را که بر روی کتیبه ها نوشته بود، در اختیار ابراهیم گذاشت).
پنج. فصل ۱۱ از بخش دوم آیه ۱۰ تا آیه ۲۷ توسط تارح نوشته شد.
شش. از فصل ۱۱ بخش دوم آیه ۲۷ تا فصل ۲۵ بخش اول آیه ۱۹ توسط اسحاق و اسماعیل نوشته شد.
هفت. فصل ۲۵ بخش دوم آیه ۱۹ تا فصل ۳۷ بخش اول آیه ۲ توسط یعقوب و عیسو نوشته شد. بعد از آشتی دو برادر (پیدایش فصل ۳۳)، یعقوب به مدارک عیسو دست یافت (فصل ۳۶) و آن ها را برای نسل های بعد حفظ و نگه داری کرد.
هشت. نویسنده فصل ۳۷ از بخش دوم آیه ۲ تا فصل ۵۰ آیه ۲۵ یوسف بود.
نه. آیه ۲۶ توسط پسران یوسف اضافه شد.
از فصل ۲ تا فصل ۳۷ آیه ۲ بر روی کتیبه های گلی نوشته شد و بعد از آن می بایست بر روی پاپیروس (کاغذ مصری) ثبت شده باشد.
بشر در فصل ۱ از آیه ۱ تا فصل دوم آیه چهارم (گزارش مختصر آفرینش در شش دوران/ روز) به عنوان شاهد حضور نداشت. بنابراین نویسنده اصلی بخش آغازین کتاب مقدس “روح القدس” است. مراحل شش گانه (روز/ دوران) آفرینش عالم هستی، به زبان ساده برای مردمان ساده دوران باستان در چند هزار سال قبل نوشته شد که مطابق با تقسیمات زمین شناسی است و با زیست شناسی و جانورشناسی کنونی هماهنگی شگفت انگیزی دارد. اگر منبع اطلاعاتی موسی به عنوان نویسنده غلط بود، او چگونه می توانست مراحل آفرینش را به طور صحیح مراعات کند؟
سهم موسی در نگارش کتاب پیدایش
موسی به اسناد و مدارک (کتیبه و پاپیروس) پاتریارخ ها (ابراهیم، اسحاق، یعقوب و یوسف) دسترسی داشته است.
تردیدی نیست یوسف به عنوان نخست وزیر مصر، جزئیات سرگذشت زندگی خود و گذشتگانش را به رشته تحریر در آورده بود. جدا از گزارش های شفاهی که قوم اسرائیل از آن آگاه بودند، کتیبه هایی از پسران آدم مانند شیث و هم چنین نوح و پسر او سام باقی مانده بود. احتمالا سام که در ایمان آوردن ابراهیم به خدای حقیقی نقش موثری داشته، گزارش هایش را که بر روی کتیبه ها نوشته بود، در اختیار ابراهیم گذاشت.
موسی به زبان های عبری و مصری تسلط کامل داشت و قادر بود اسناد قدیمی را بخواند. بنابراین با هدایت روح القدس کتاب پیدایش را به رشته تحریر درآورد. موسی گزارش های یوسف را از زبان مصری به عبری ترجمه کرد.
با گذشت بیش از چهارصد سال از روزگار ابراهیم تا موسی، اسامی مناطق و مکان ها تغییر کرده بود. موسی اسامی جدید مکان ها را نوشت. برای مثال، او به نام ها جدید و قدیم در پیدایش فصل ۱۴ آیات ۲- ۳ و ۷-۸ و ۱۵ و ۱۷ اشاره می کند.
با این توصیف، اسامی برخی از مناطق تغییر نکرده بود، مانند شهرهای سدوم و غموره که بعد از نابودی، نه فقط بازسازی نشدند بلکه به فراموشی سپرده شدند و در نتیجه تغییری در نام شان ایجاد نشد (پیدایش فصل ۱۹)، یا در فصل ۱۶ آیه ۱۴ موسی جمله ای را اضافه می کند:”چاهی که بین قادش و بارد است”، در حالی که با گذشت قرن ها نام چاه عوض نشده بود.
موسی شاهد عینی وقایع دوران کتاب خروج بود. با جغرافیای مصر و گیاهان و جانوران منطقه کاملا آشنایی داشت:”لوط نگاهی به اطراف انداخت و تمام دره رود اردن را از نظر گذراند. همه آن سرزمین تا صوغر، چون باغ عدن و مصر سرسبز بودند” (پیدایش فصل ۱۳ آیه ۱۰).
“آن سال تگرگ تمام محصولات کتان و جو را از میان برد، چون ساقه جو خوشه کرده و کتان شکوفه داده بود، ولی گندم از بین نرفت، زیرا هنوز جوانه نزده بود” (خروج فصل ۹ آیات ۳۱- ۳۲).
موسی بارها واژه ها و کلمات مصری را در پنج کتابش به کار برد که در کتاب های دیگر کتاب مقدس مشاهده نشده است. بررسی کارشناسان نشان داده که این واژهای مصری متعلق به دو هزار سال قبل از میلاد است:”موسی تمام علوم و حکمت مصر را فرا گرفت تا جایی که شاهزاده ای با نفوذ و ناطقی برجسته شد” (اعمال رسولان فصل ۷ آیه ۲۲).
“موسی” در واقع نام مصری است و نه عبرانی:”دختر فرعون کودک را به فرزندی قبول کرد و او را موسی، یعنی “از آب گرفته شده” نامید” (خروج فصل ۲ آیه ۱۰).
در کتاب پیدایش طول کشتی نوح ۳۰۰ ذراع برآورد شده است که این واحد اندازه گیری برحسب ذراع مصری است. همین امر ثابت می کند که موسی نویسنده اصلی کتاب پیدایش است، زیرا او در دربار مصر تحصیلاتش را گذرانده بود. در مصر باستان هر ذراع برابر با ۵۲٫۷ سانتی متر بوده است. با محاسبه این عدد، طول کشتی نوح ۱۵۸ متر و ۴۶ سانتی متر برآورد شده است.
در پنج کتاب موسی هیچ گونه اشاره ای به معبد یا اورشلیم در آینده نشده است، بلکه فقط از “خیمه اجتماع” که محل پرستش قوم اسرائیل بعد از خروج از مصر بود، ذکر شده است.
با این توصیف، طبق روایات یهود و کتاب مقدس، موسی به عنوان نویسنده پنج کتاب تورات، معرفی شده است.
خداوند به موسی فرمود:”شرح این پیروزی را بنویس تا به یادگار بماند” (خروج فصل ۱۷ آیه ۱۴)
“موسی تمام دستورات خداوند را نوشت” (خروج فصل ۲۴ آیه ۴)
“موسی طبق دستور خداوند، سفرنامه قوم اسرائیل را نوشت” (اعداد فصل ۳۳ آیه ۲)
“موسی قوانین خدا را نوشت” (تثنیه فصل ۳۱ آیه ۹)
خداوند به موسی فرمود:”کلمات این سرود را که به تو می دهم بنویس و به مردم اسرائیل یاد بده” (آیه ۱۹)
“در همان روز، موسی کلمات سرود را نوشت و آن را به قوم اسرائیل یاد داد” (آیه ۲۲)
“موسی کلیه قوانینی را که در این کتاب ثبت شده است، نوشت” (آیه ۲۴)
هم چنین نویسندگان دیگر کتاب مقدس، موسی را به عنوان نویسنده تورات معرفی کرده اند:
خداوند به یوشع فرمود:”از قوانینی که خدمتگزارم موسی به تو داده است، اطاعت نما. این کتاب تورات از تو دور نشود. شب و روز آن را بخوان و در گفته های آن تفکر کن” (یوشع فصل ۱ آیه ۷- ۸)
“دستوراتی را که در تورات موسی نوشته شده است، اطاعت کنید” (یوشع فصل ۲۳ آیه ۶)
“خداوند در تورات موسی امر فرموده بود که پدران به سبب گناه پسران کشته نشوند و نه پسران برای گناه پدران” (دوم پادشاهان فصل ۱۴ آیه ۶)
خداوند فرمود:”اگر قوم اسرائیل از دستوراتی که من توسط موسی به آن ها داده ام پیروی نمایند، بار دیگر هرگز آنان را از این سرزمین که به اجداد ایشان دادم، بیرون نخواهم راند” (دوم پادشاهان فصل ۲۱ آیه ۸)
“همان طور که در کتاب موسی دستور داده شده بود، قربانی های سوختنی تقدیم نمودند” (عزرا فصل ۳ آیه ۲)
“کاهنان و لاویان در معبد قرار دادند تا طبق دستورات شریعت موسی به کار مشغول شوند” (عزرا فصل ۶ آیه ۱۸)
“قوم اسرائیل از عزرای کاهن خواستند تا کتاب تورات موسی را بیاورد و بخواند” (نحمیا فصل ۸ آیه ۱)
“قوم اسرائیل از احکام تو سرپیچی کردند و به همین سبب لعنت هایی که در کتاب تورات موسی نوشته شده، بر سر ما آمده است” (دانیال فصل ۹ آیات ۱۱- ۱۳)
عیسی مسیح نیز موسی را به عنوان نویسنده تورات معرفی نمود. مسیح فرمود:”اگر شما به موسی ایمان داشتید، به من نیز ایمان می آوردید، زیرا او در کتاب تورات درباره من نوشته است” (یوحنا فصل ۵ آیه ۴۶)
عیسی در موارد دیگر نیز موسی را نویسنده تورات معرفی کرد:
“هدیه ای را که شریعت موسی برای جذامی های شفا یافته تعیین کرده، تقدیم کن تا همه بدانند که شفا یافته ای” (متی فصل ۸ آیه ۴)
فریسیان از مسیح سئوال کردند:”چرا موسی فرموده مرد می تواند زنش را طلاق دهد؟” مسیح پاسخ داد:”موسی چنین گفت، زیرا می دانست شما چقدر سنگدل و بی رحم هستید” (متی فصل ۱۹ آیات ۷- ۸)
مسیح از سران یهود پرسید:”مگر موسی تورات را به شما نداده است؟ پس چرا دستورات آن را اطاعت نمی کنید؟” (یوحنا فصل ۷ آیه ۱۹)
پولس رسول نیز موسی را به عنوان نویسنده تورات تایید می کند:
“حتی در زمان موسی نیز خدا فرموده بود که نجات خود را به مردم بت پرست و نادان عطا خواهد کرد تا بلکه قوم اسرائیل به غیرت بیایند و از خواب غفلت بیدار شوند” (رومیان فصل ۱۰ آیه ۱۹)
“حتی امروز نیز وقتی یهودیان نوشته های موسی را می خوانند، آن را درک نمی کنند و تصور می کنند که راه نجات، همانا اطاعت از شریعت موسی است” (دوم قرنتیان فصل ۳ آیه ۱۵)
بدون تردید نویسنده دیگر کتاب پیدایش “خداوند” بود. او مراحل آفرینش و جزئیات زیادی از رویدادهای پیدایش را برای موسی مکشوف نمود.
نویسنده مقاله: مهران پورپشنگ
