نویسنده مقاله: مهران پورپشنگ
به هنگام مباحثه و مناظره درباره مسیحیت و اسلام، مسلمانان ادعا می کنند که ابراهیم قصد داشت نخست زاده اش اسماعیل را قربانی کند. اما در کتاب مقدس ذکر شده که ابراهیم به دستور خدا، تصمیم داشت اسحاق را قربانی نماید (پیدایش فصل ۲۲، عبرانیان فصل ۱۱ آیه ۱۷ و یعقوب فصل ۲ آیه ۲۱).
مسلمانان می گویند اسماعیل به مدت سیزده سال تنها فرزند ابراهیم بود تا این که اسحاق زاده شد (پیدایش فصل ۱۶ آیه ۱۶، فصل ۲۱ آیه ۵). آنان معتقدند که متن کتاب مقدس تحریف شده و ابراهیم قصد داشت اسماعیل را قربانی کند. چگونه باید به نقطه نظر مسلمانان پاسخ داد؟
یک. ابراهیم دو پسر داشت: اسحاق و اسماعیل. وقتی ابراهیم از خداوند درخواست کرد که کاش اسماعیل در حضور تو زیست کند (پیدایش فصل ۱۷ آیه ۱۸)، خدا در جواب او با تاکید فرمود:”در خصوص اسماعیل، تو را اجابت فرمودم. اینک او را برکت داده، امتی عظیم از اسماعیل به وجود می آورم” (فصل ۱۷ آیه ۲۰).
اما خداوند اسحاق را به عنوان فرزند وعده انتخاب کرد. خداوند به ابراهیم گفت :”اما عهد خود را با اسحاق استوار خواهم ساخت” (پیدایش فصل ۱۷ آیه ۲۱، غلاطیان فصل ۴ آیات ۲۸- ۲۹). حتی قرآن هم اذعان دارد که سلسله نبوت از اسحاق می آید:”و ما اسحاق و یعقوب را به او عطا کردیم و در خانه اش مقام نبوت را و کتاب آسمانی را برقرار کردیم” (سوره عنکبوت آیه ۲۷).
در سوره صافات آیات ۱۱۲- ۱۱۳ اسحاق به عنوان پیامبر انتخاب شد.
دوم. اگر اسماعیل فرزند وعده بود، بنابراین نیازی به تولد اسحاق نبود. در حالی که اراده و خواست خدا آن بود که اسحاق از ساره که پیر و نازا بود، متولد شود (پیدایش فصل ۱۸ آیات ۹- ۱۴، سوره هود آیات ۶۹- ۷۳، سوره ذاریات آیات ۲۴- ۳۰). تولد اسحاق با معجزه خدا امکان پذیر شد. در قرآن دو اطلاعیه جداگانه درباره تولد اسماعیل و تولد اسحاق به ابراهیم ذکر نگردیده است.
سوم. اگر اسماعیل فرزند وعده بود، بنابراین اعراب به جای یهودیان، خدای حقیقی را می شناختند. در نتیجه، پیامبران فقط از نژاد اعراب بودند. به تایید مسلمانان، پیامبر اسلام از نسل اسماعیل است، در حالی که تمامی یهودیان از جمله انبیای عهد عتیق از نسل اسحاق هستند. اگر اسماعیل، نبی و پیامبر بود، کتابش کجاست؟ شریعت او چیست؟ آیا شواهد تاریخی تایید می کنند که اعراب قبل از اسلام، مسلمان و خداپرست بوده اند؟
چهارم. قرآن به نام فرزندی که ابراهیم قصد داشت قربانی کند، اشاره نکرده است (سوره صافات آیات ۹۹- ۱۰۶). بنابراین ابهام در متن سبب شده تا بسیاری از علمای مسلمان به حدس و گمان روی آورند که آیا آن فرزند اسحاق بود یا اسماعیل.
“یوسف علی” مترجم و مفسر معروف قرآن، در تفسیرش چنین نوشته است:” مطابق سنت مسلمانان، فرزند وعده در سرزمین حاصلخیز سوریه و فلسطین متولد شد. فرمان الهی مربوط به قربانی بعد از تولد فرزند وعده صادر گردید” (قرآن و تفسیر – صفحه ۱۲۰۴، نسخه انگلیسی).
“محمد هیکل” نویسنده معروف مسلمان در کتابش تحت عنوان “سرگذشت زندگی پیامبر اسلام” چنین اظهار نظر کرده است:” میان مورخان در مورد قربانی ابراهیم اختلاف نظر وجود دارد. این سوال مطرح است که آیا واقعه قبل از تولد اسحاق رخ داده یا بعد از آن؟ از آن جا که قرآن به نام پسر قربانی اشاره نمی کند، نمی توان به طور قطع و یقین بگوییم که قربانی، اسماعیل بوده. واقعیت این است که با تولد اسحاق، دیگر ابراهیم فرزند یگانه نداشت. اسماعیل و اسحاق، هر دو بی نظیر بودند” (ترجمه اسماعیل الفروغی، صفحات ۲۴- ۲۵ نسخه انگلیسی، ۱۹۷۶).
طبری که همواره یکی از مورخان برجسته مسلمان معرفی می شود، در جلد دوم کتابش صفحات ۸۲- ۸۶، فهرستی از صاحب نظران مسلمان را ارائه داده که معتقد بودند اسحاق، فرزند قربانی بود. سرانجام در صفحه ۸۹، طبری نظر خودش را می نویسد و اعلام می کند که قربانی “اسحاق” بوده است (تاریخ طبری تاریخ انتشار ۱۹۸۹ – نسخه انگلیسی). هم چنین در جلد اول کتابش صفحه ۳۱۰، طبری قربانی اسحاق را تایید کرده است.
پنجم. مسلمانان معتقدند که کعبه در عربستان قرار دارد، پس چنین نتیجه گیری می کنند که محل قربانی در عربستان بوده و فرزند قربانی بی شک اسماعیل است. اما یوسف علی (مترجم و مفسر مشهور قرآن) این سوالات را مطرح کرده است:” محل واقعه قربانی در کجا بود؟ این واقعه در چه مرحله ای از زندگی ابراهیم رخ داده است؟” یوسف علی خودش جواب پرسش ها را می دهد:” پاسخی برای این سوالات وجود ندارد” (قرآن و تفسیر- صفحه ۱۲۰۴، نسخه انگلیسی).
خوشبختانه کتاب مقدس توضیح روشن و واضح از این که کدام فرزند و در کجا قربانی شد، ارائه می دهد. خدا به ابراهیم فرمود:” یگانه پسرت یعنی اسحاق را که بسیار دوست می داری برداشته، به سرزمین موریا برو و در آن جا او را بر یکی از کوه هایی که به تو نشان خواهم داد، به عنوان هدیه سوختنی قربانی کن” (پیدایش فصل ۲۲ آیه ۲).
ابراهیم و اسحاق مسافت حدود ۱۰۰ کیلومتر بین بئرشبع تا کوه موریا را تقریبا سه روز طی کردند. حدود دو هزار سال بعد در همان منطقه، مسیح بر روی تپه جلجتا مصلوب شد.
ششم. کعبه در قبل از ظهور اسلام، بتکده بود. اگر اسماعیل در حوالی این مکان قربانی شد، چرا خداوند اجازه داد نسل او به بت پرستی روی آورند؟ چرا مکان قربانی او به بتکده تبدیل شد؟ چرا خدا اجازه داد از نسل اسحاق پیامبران زیادی ظهور کنند و قوم اسرائیل از بت پرستی اجتناب نمایند؟ چرا خدا اجازه داد از نسل اسحاق، مسیحیت و دین یهود ظهور کنند و جهان را از دوران باستان تا امروز تحت تاثیر قرار دهند؟
