ارزش امثال
۱امثال سلیمان، پسر داوود، پادشاه اسرائیل. ۲این مثلها به شما کمک میکنند تا حکمت و نصیحت مفید را تشخیص داده و سخنان پر معنی را بفهمید. ۳آنها میتوانند به شما یاد دهند که چگونه عاقلانه و با عدالت و انصاف زندگی کنید. ۴آنها میتوانند به اشخاص بیتجربه، ذکاوت ببخشند و به جوانان، کاردانی. ۵-۶این مثلها حتّی میتوانند حکمت دانایان را افزون نموده و تحصیلکردگان را راهنمایی نمایند تا بتوانند اسرار پیچیدهٔ مثلها و معماهای دانایان را درک نمایند.
نصیحت به جوانان
۷↵ ترس از خداوند، ابتدای حکمت است. امّا مردم احمق توجهی به آن نمینمایند و علم را رد میکنند.
۸ای فرزند من، نصیحت پدر خود را بشنو و تعالیم مادرت را فراموش مکن. ۹تعالیم و نصایح آنها مانند تاج عزّت و جلال بر سرت و گردنبند زیبایی و شکوه بر گردنت خواهند بود.
۱۰ای فرزند من، وقتی گناهکاران کوشش میکنند تو را فریب دهند، تسلیم نشو.۱۱اگر بگویند: «بیا با هم متّحد شویم تا یک نفر را بکشیم و کمین کنیم تا خون بیگناهان را بریزیم، ۱۲بیا تا مثل قبر آنها را زندهزنده ببلعیم و مانند مرگ بر سر آنها نازل شویم، ۱۳هرگونه اموال گرانبها به دست میآوریم و خانههای خود را از اموال دزدی پر میکنیم. ۱۴بیا جزو دستهٔ ما باش تا هرچه بدزدیم با هم قسمت کنیم.»
۱۵ای فرزند من، با آنها همراه مشو و از ایشان دوری کن. ۱۶چون پاهای ایشان به سوی شرارت میدود و برای ریختن خون میشتابند. ۱۷گذاشتن دام در مقابل چشمان پرنده کار بیهودهای است. ۱۸امّا این قبیل افراد، برای خود دام میگسترانند، دامی که در آن هلاک خواهند شد. ۱۹دزدی، عاقبت باعث هلاکت دزد میشود. عاقبت کسانیکه با قتل و غارت زندگی میکنند، مرگ و نابودی است.
ندای حکمت
۲۰حکمت در کوچهها و در خیابانها با صدای بلند، همه را صدا میزند. ۲۱در دروازهٔ شهرها و هر جایی که مردم دور هم جمع میشوند فریاد میکند: ۲۲«ای مردم احمق تا کی میخواهید احمق باشید؟ تا کی میخواهید از مسخره کردن دانایی لذّت ببرید؟ آیا شما هرگز خواهید آموخت؟ ۲۳وقتی شما را صدا میزنم، گوش دهید. پندهای خوبی میدهم و آنچه میدانم به شما میآموزم. ۲۴چندین بار شما را صدا کردم ولی نیامدید. دستهای خود را به طرف شما دراز کردم، اعتنا نکردید. ۲۵نصایح مرا قبول نکردید و نخواستید که شما را اصلاح کنم. ۲۶پس وقتی گرفتار شوید، به شما میخندم و هنگامیکه دچار ترس و وحشت شوید، شما را مسخره میکنم. ۲۷وقتی ترس مثل توفان به شما حمله کند و مصیبت مانند گردباد دور شما را بگیرد، وقتیکه به تنگدستی و پریشانی دچار شوید. ۲۸آنگاه مرا صدا خواهید کرد، ولی جواب نخواهم داد. همهجا به دنبال من خواهید گشت ولی مرا پیدا نخواهید کرد. ۲۹زیرا شما هرگز به حکمت توجّه نکردید و از خداوند اطاعت ننمودید. ۳۰هرگز با من مشورت نکردید و به نصیحتهای من توجّه ننمودید. ۳۱بنابراین، آنچه کاشتهاید درو خواهید کرد و کارهای شما، شما را گرفتار میسازد. ۳۲مردم نادان که حکمت را قبول نمیکنند، نابود میشوند و بیتوجّهی ایشان، آنها را هلاک خواهد کرد. ۳۳امّا کسانیکه به من گوش دهند در آرامش زندگی خواهند کرد و از هیچ چیزی نخواهند ترسید.»