برنابا لقب شخصی به نام یوسف و از اهالی قیرس و قبیله لاوی بود (اعمال ۴: ۳۶). وی از اهال و ساکن قبرس و دارای ملکی در آنجا بود، وی مزرعه خود را فروخته و پول آنرا به رسولان داد، و به آنها پیوست (اعمال ۴: ۳۶-۳۷). لقب برنابا به معنای ابن الوعظ توسط رسولان به واسطه مهارت او در سخنرانی به وی داده شد. برنابا در کلیسای انطاکیه خدمت می‌کرد و نام او در اول فهرست معلمان و انبیا در کلیسای انطاکیه دیده می‌شود (اعمال ۱۳: ۱). او پسر عموی مرقس می‌باشد (کولسیان ۴:۱) و لوقا از وی به عنوان «مردی صالح» نام می‌برد (اعمال ۱۱: ۲۴). او در یک خانواده یهودی و از طایفه لاوی متولد شد. وی اولین شخصی بود که پس از ایمان آوردن پولس، او را نزد رسولان آورد و به آنان معرفی کرد (اعمال ۹: ۲۷). برنابا در اکثر سفرهای بشارتی پولس همراه وی بود. برنابا با پولس به شهر سلامیس واقع در قبرس رفته و برای یهودیان سخنرانی کرد، در این سفر مرقس نیز همراه وی بود. برنابا توسط کلیسای اورشلیم به انطاکیه برای آموزش نو ایمانان یونانی فرستاده شد، برنابا به طرسوس رفته و پولس را نیز به انطاکیه آورد و یک سال در آنجا مانده و به تعلم نو ایمانان پرداختند، در انطاکیه بود که برای نخستین بار پیروان عیسی مسیح را «مسیحی» لقب دادند (اعمال ۱۱: ۲۵-۳۰). بدلیل پیشگویی اغابوس که در اسرائیل قحطی خواهد شد، برنابا و پولس هدایایی از طرف کلیساسی انطاکیه به اورشلیم بردند. برنابا یکی از چهار نفری بود که به انطاکیه جهت رساندن پیام کلیسای اورشلیم در مورد مسیحیان غیر یهودی، در ارتباط با ختنه و رعایت شریعت یهودیان سفر کرد (اعمال ۱۵: ۲؛ غلاطیان ۲: ۱). زمانی که پولس با برنابا برای رساندن پیغام خداوند، به لستره رفتند، به دلیل معجزات آنان، اهالی شهر آنها را از خدایان پنداشتند و برنابا را مشتری ( زئوس) و پولس را به علت سخنوری عطارد ( هرمس ) خواندند و کاهن معبد زئوس برای آنان حلقه های گل آورده و میخواست برای آنان در دروازه شهر گاو و گوسفند قربانی کند. پس از مدت زمانی، پولس از برنابا خواست که به شهرهایی که قبلا بوده اند، سربزنند، برنابا میخواست که مرقس نیز همراه آنان باشد، ولی بر سر بردن مرقس با پولس دچار اختلاف شده و از هم جدا شدند و برنابا با مرقس به قبرس رفتند (اعمال ۱۵: ۳۶-۴۱)، پس از این دیگر نامی از برنابا در کتاب اعمال به چشم نمی‌خورد. در نامه های پولس از برنابا همیشه به نیکی و درستی یاد شده است.
منابع کتاب مقدس: اعمال باب ۴، ۱۱، ۱۳، ۱۴ و ۱۵ – غلاطیان باب ۲ – قرنتیان اول باب ۹
