با وجود اینکه در جامعهی ارامنه و آشوریان ایران کم نیستند شهروندانی که توانایی علمی و علمی و تجربه مدیریت آموزشی بالایی دارند، اما جمهوری اسلامی براساس ضوابط و دستور، مدیران مسلمان برای اداره مدارس آنها تعیین می‌کند.
به گزارش «محبت نیوز» از اول مهر ماه (۲۳ سپتامبر) سال تحصیلی جدید در ایران از جمله مدارس ارمنی در تهران آغاز شد و طبق اعلام وبسایت شورای خلیفه‌گری بیش از ۲۵۰۰ دانشآموز ارمنی که در مدارس ارمنی تهران تحصیل می‌کنند سر کلاس‌های خود رفتند.
امسال “اسقف سبوه سرکیسیان” خلیفه ارامنه ایران و “کارن خانلری” نماینده ارامنه تهران و شمال در مراسم آغاز سال تحصیلی در مدرسه دخترانه تونیان در شرق تهران سخنرانی کردند، آنهم در شرایطی که در مقایسه با دوره‌های گذشته زیر سایه دستورالعمل‌های آموزشی و بخشنامه‌های مختلف نه تنها برای دبیران و معلمان و مدیران ارمنی در ایران شرایط کاری محدودتر شده بلکه چارچوب‌ها و باید و نبایدهای آموزشی مراکز تحصیلی و آموزش اقلیت‌های دینی از جمله مسیحیان در ایران بیشتر تحت تاثیر قرار گرفته است که در نتیجه استقلال این مراکز را بیش از پیش کاهش داده است.
گفتنی است “شرق” در طی گزارشی نوشته بود تا سال ۱۳۸۳ از ۲۰ مدرسه ارامنه در تهران تنها یک مدیر و ۸ معاون ارمنى بودند و مابقى مدارس ارامنه را مدیران مسلمان سرپرستى مىکردند. این آماری بود که روزنامه شرق چاپ تهران در آن سال‌ها در گزارشی پیرامون وضعیت آموزشی اقلیت‌های دینی در ایران به آن اشاره کرده بود.
طبق دستورالعمل وزارت آموزش و پرورش مدیران اکثر مدارس ارامنه، آشوری، کلیمی و زرتشتی مدیران مسلمان بودند و تعدادی کمی از آنها مدیری غیرمسلمان داشتند. پس از مذاکرات بسیاری که بین رهبران اقلیت‌ها و مسوولان آموزش و پرورش شد، معاونت مدرسه و شغل ناظمى در بعضی مدارس خاص اقلیت‌ها به خود اقلیت‌ها واگذار شد.
این در حالی بود که اوایل انقلاب تمام مدارس اقلیت ارمنى تعطیل شد و ارامنه با آموزش و پرورش وقت بر سر نحوه تدریس زبان ارمنى اختلاف داشتند. آموزش و پرورش ارمنیان را مجبور کرده بود کلاس هاى دینى خود را هم به زبان فارسى برگزار کنند و به این علت مدارس تعطیل شد.
با این حال پس از بازگشایى مجدد مدارس ارامنه مدیران ارمنى کنار گذاشته شدند و مدیران مسلمان، مدیریت مدارس خاص ارامنه را به عهده گرفتند. حتی تا سال ۸۲ استخدام رسمى از معلمان اقلیت‌هاى مذهبى صورت نمى‌گرفت و از سال ۸۲ اولین استخدام رسمى معلمان اقلیت‌هاى مذهبى بعد از انقلاب اسلامى صورت گرفت و سهمیه ۲۰۰ نفرى براى استخدام معلمان رسمى کل اقلیت‌ها در نظر گرفته شد که از این تعداد ۷۰ نفر به ارامنه اختصاص داشت که پس از انجام آزمون ۳۰ نفر پذیرفته شده و استخدام رسمى شدند. ۱۰ نفر نیز براى آشوریان سهمیه بود که ۶ نفر قبول شدند.
آلبرت کوچویى، رئیس انجمن آشوریان تهران به شرق گفته بود «دو مجتمع آموزش آشوریان در تهران، مجتمع مریم (دخترانه) و بهنام (پسرانه) از ابتداى انقلاب مدیران مسلمان داشتند.
۲۵ مهرماه سال ۱۳۹۵ نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی «قانون تأسیس و اداره مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیردولتی» به خواست شورای نگهبان مقرر کردند شرط «ایمان به دین مبین اسلام» را به ماده ۲۱ لایحه که شرایط مدیر مدرسه و مرکز آموزشی و پرورشی را تعیین می‌کند، اضافه شود.
این بند تاکید دارد مدیران مدارس مختص اقلیت‌های دینی شناخته‌شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران باید متجاهر به نقض احکام اسلامی در انظار عمومی نباشند و توسط مراجع رسمی خود که تابع و مقیم ایران هستند و یا نمایندگان مورد تأیید ایشان به وزارت آموزش و پرورش معرفی می‌شوند.
یعنی مدیران مدارس باید از فیلترهای خاص از جمله وزارت اطلاعات، اطلاعات سپاه، نیروی انتظامی و وزارت کشور و در مواقعی قوه قضائیه تایید شوند تا بتوانند به عنوان مدیر مدارس غیرانتفاعی اقلیت‌های دینی فعالیت کنند.
از طرفی جمهوری اسلامی نه تنها به انتصاب مدیران و مسئولان مدارس ارامنه در ایران نظارت دارد و ضوابط خاصی برای آنها تعیین کرده، بلکه پرداخت بودجهی این مدارس را که بخش عمده‌ی آن صرف هزینه‌های عمران و جاری مدارس می‌شود را نیز پرداخت نکرده است.
اردیبهشت سال ۱۳۹۶ «کارن خانلری» نماینده ارامنه و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفته مهم‌ترین مشکل مدارس ارامنه در بخش تعمیر، نگهداری و هزینه‌های عمرانی است و در دو سال گذشته بودجه مربوط به حوزه آموزشی ارامنه توسط دولت پرداخت نشده است و مدارس به تعمیرات اساسی نیازمند است».
مدیریت بسیاری از مدارس اقلیت‌های دینی دخترانه و پسرانه در ایران دست مدیر مسلمان است و اندک مدارسی که مدیرشان اقلیت‌های دینی هستند، حتمن نماینده تام الاختیار وزارت آموزش و پرورش در آن مرکز که کار نظارت را به عهده دارد مسلمان است.
