موعظهٔ سر کوه
۱وقتی عیسی جمعیّت زیادی را دید، به بالای کوهی رفت و در آنجا نشست و شاگردانش به نزد او آمدند ۲و او دهان خود را گشوده به آنان چنین تعلیم داد:
خوشبختی واقعی
(لوقا ۲۰:۶-۲۳)
۳«خوشا به حال کسانی‌که از فقر روحی خود آگاهند
زیرا، پادشاهی آسمان از آن ایشان است.
۴«خوشا به حال ماتم‌زدگان،
زیرا ایشان تسلّی خواهند یافت.
۵«خوشا به حال فروتنان،
زیرا ایشان مالک جهان خواهند شد.
۶«خوشا به حال کسانی‌که گرسنه و تشنهٔ نیکی خدایی هستند،
زیرا ایشان سیر خواهند شد.
۷«خوشا به حال رحم‌کنندگان،
زیرا ایشان رحمت را خواهند دید.
۸«خوشا به حال پاکدلان،
زیرا ایشان خدا را خواهند دید.
۹«خوشا به حال صلح‌کنندگان،
زیرا ایشان فرزندان خدا خوانده خواهند شد.
۱۰«خوشا به حال کسانی‌که در راه نیکی آزار می‌بینند،
زیرا پادشاهی آسمان از آن ایشان است.
۱۱«خوشحال باشید اگر به‌خاطر من به شما اهانت می‌کنند و آزار می‌رسانند و به ناحق هرگونه افترایی به شما می‌زنند. ۱۲خوشحال باشید و بسیار شادی کنید، زیرا پاداش شما در آسمان عظیم است، چون همین‌طور به انبیای قبل از شما نیز آزار می‌رسانیدند.
نمک و نور
(مرقس ۵۰:۹؛ لوقا ۳۴:۱۴-۳۵)
۱۳«شما نمک جهان هستید ولی هرگاه نمک مزهٔ خود را از دست بدهد، چگونه می‌توان آن را بار دیگر نمکین ساخت؟ دیگر مصرفی ندارد، جز آنکه بیرون ریخته پایمال مردم شود.
۱۴↵ «شما نور جهان هستید. نمی‌توان شهری را که بر کوهی بنا شده است، پنهان کرد. ۱۵هیچ‌کس چراغ روشن نمی‌کند که آن را زیر سرپوش بگذارد، بلکه آن را بر چراغ‌پایه قرار می‌دهد تا به تمام ساکنان خانه نور دهد. ۱۶↵ نور شما نیز باید همین‌طور در برابر مردم بتابد تا کارهای نیک شما را ببینند و پدر آسمانی شما را ستایش نمایند.
شریعت
۱۷«فکر نکنید که من آمده‌ام تا تورات و نوشته‌های انبیا را منسوخ نمایم. نیامده‌ام تا منسوخ کنم، بلکه تا به کمال برسانم. ۱۸یقین بدانید که تا آسمان و زمین بر جای هستند، هیچ حرف و نقطه‌ای از تورات از بین نخواهد رفت تا همهٔ آن به انجام برسد.۱۹پس هرگاه کسی حتّی کوچکترین احکام شریعت را بشکند و به دیگران چنین تعلیم دهد در پادشاهی آسمان پست‌ترین فرد محسوب خواهد شد. حال آنکه هرکس شریعت را نگاه دارد و به دیگران نیز چنین تعلیم دهد، در پادشاهی آسمان بزرگ خوانده خواهد شد. ۲۰بدانید که تا نیکی شما از نیکی علما و فریسیان بیشتر نباشد، به پادشاهی آسمان وارد نخواهید شد.
خشم و غضب
۲۱«شنیده‌اید که در قدیم به مردم گفته شد: ‘قتل نکن و هرکس مرتکب قتل شود محکوم خواهد شد.’ ۲۲امّا من به شما می‌گویم: هرکس نسبت به برادر خود عصبانی شود، محکوم خواهد شد و هرکه برادر خود را ابلَه بخواند، به دادگاه برده خواهد شد و اگر او را ‘احمق’ بخواند مستوجب آتش جهنم خواهد بود. ۲۳پس اگر هدیهٔ خود را به قربانگاه ببری و در آنجا به‌خاطر بیاوری که برادرت از تو شکایتی دارد، ۲۴هدیهٔ خود را جلوی قربانگاه بگذار و اول برو با برادر خود آشتی کن و آنگاه برگرد و هدیهٔ خویش را تقدیم کن.
۲۵«با مدّعی خود وقتی‌که هنوز در راه دادگاه هستی صلح نما وگرنه آن مدّعی تو را به دست قاضی خواهد سپرد و قاضی تو را به دست زندانبان خواهد داد و به زندان خواهی افتاد. ۲۶یقین بدان که تا ریال آخر را نپردازی، آزاد نخواهی شد.
زِنا
۲۷«شنیده‌اید که گفته شده: ‘زنا نکن’ ۲۸امّا من به شما می‌گویم هرگاه مردی از روی شهوت به زنی نگاه کند در دل خود با او زنا کرده است. ۲۹پس اگر چشم راست تو باعث گمراهی تو می‌شود، آن را بیرون آور و دورانداز؛ زیرا بهتر است که عضوی از بدن خود را از دست بدهی تا اینکه با تمام بدن به جهنم افکنده شوی. ۳۰اگر دست راستت تو را گمراه می‌سازد، آن را ببر و دور انداز؛ زیرا بهتر است که عضوی از بدن خود را از دست بدهی تا اینکه با تمام بدن به جهنم بیفتی.
طلاق
(متّی ۹:۱۹؛ مرقس ۱۱:۱۰-۱۲؛ لوقا ۱۸:۱۶)
۳۱«همچنین گفته شده: ‘هرگاه مردی زن خود را طلاق دهد، باید طلاقنامه‌ای به او بدهد.’ ۳۲امّا من به شما می‌گویم: هرگاه کسی زن خود را جز به علّت زنا طلاق دهد، او را به زنا کاری می‌کشاند و هرکس با چنین زنی ازدواج نماید، زنا می‌کند.
سوگند خوردن
۳۳«همچنین شنیده‌اید که در قدیم به مردم گفته شده: ‘قسم دروغ نخور و به هر سوگندی که به نام خداوند یاد کرده‌ای عمل نما.’ ۳۴امّا من می‌گویم به هیچ وجه قسم یاد نکن، نه به آسمان زیرا که عرش خداست، ۳۵نه به زمین زیرا که پای‌انداز اوست، نه به اورشلیم زیرا که شهر آن پادشاه بزرگ است ۳۶و نه به سر خود، زیرا قادر نیستی مویی از آن را سیاه یا سفید کنی. ۳۷سخن شما فقط بلی یا خیر باشد. زیاده بر این از شیطان است.
انتقام
(لوقا ۲۹:۶-۳۰)
۳۸«شنیده‌اید که گفته شده: ‘چشم به عوض چشم و دندان به عوض دندان.’ ۳۹امّا من به شما می‌گویم به کسی‌که به تو بدی می‌کند بدی نکن و اگر کسی بر گونهٔ راست تو سیلی می‌زند، گونهٔ دیگر خود را به طرف او بگردان. ۴۰هرگاه کسی تو را برای گرفتن پیراهنت به دادگاه بکشاند، کت خود را هم به او ببخش. ۴۱هرگاه شخصی تو را به پیمودن یک کیلومتر راه مجبور نماید دو کیلومتر با او برو. ۴۲به کسی‌که از تو چیزی می‌خواهد ببخش و از کسی‌که تقاضای قرض می‌کند، روی نگردان.
مهربانی با دشمن
(لوقا ۲۷:۶-۲۸ و ۳۲-۳۶)
۴۳«شنیده‌اید که: ‘همسایه‌ات را دوست بدار و با دشمن خویش دشمنی کن.’ ۴۴↵ امّا من به شما می‌گویم دشمنان خود را دوست بدارید و برای کسانی‌که به شما آزار می‌رسانند دعا کنید. ۴۵به این وسیله شما فرزندان پدر آسمانی خود خواهید شد، چون او آفتاب خود را بر بدان و نیکان، یکسان می‌تاباند و باران خود را بر درستکاران و بدکاران می‌باراند. ۴۶اگر فقط کسانی را دوست بدارید که شما را دوست دارند، چه اجری دارید؟ مگر باجگیران همین کار را نمی‌کنند؟ ۴۷اگر فقط به دوستان خود سلام کنید چه کار فوق‌العاده‌ای کرده‌اید؟ مگر بی‌دینان همین کار را نمی‌کنند؟ ۴۸پس شما باید کامل باشید همان‌طور که پدر آسمانی شما کامل است.