کتاب حجی نیز یکی از دوازده کتاب مرتبط با انبیای کوچک در عهد قدیم است و از نظر طبقه بندی در گروه کتابهای نبوتی قرار گرفته و از ۲ فصل و ۳۸ آیه تشکیل شده است. حجی یک نبی بود که همراه با زکریا مشوق تبعیدیان بازگشته از بابل برای بازسازی معبد بود. نبوتهای او به وضوح نشان از عواقب نافرمانی دارد. اگر مردم اولویت را به خدا و خانه او بدهند صاحب برکت خواهند شد.
نویسنده
همانطور که تقریبا در مورد تمام کتابهای نبوتی صادق است کتاب حَجَّی نیز نام خود را از نویسنده کتاب گرفته و فصل یک آیه یک بوضوح هویت نویسنده را اعلام می‌کند.
حجی یکی از دوازده انبیای کوچک و اولین نبی پس از تبعید در بابل بود؛ نام او به معنی ”بزم و جشن“ است که نشان می‌دهد احتمالا در یکی از اعیاد و یا یکی از مراسم آیینی یهودیان به دنیا آمده است. ، سبک و استخوان بندی مختصر کتاب حجی برخی از محققان را بر آن داشته است که این کتاب را خلاصه‌ای از یک کتاب بزرگتر بدانند که دارای جزئیات بیشتری بوده و از دست رفته است. حجی بر خلاف سایر انبیا، حتی تاریخ هر چهار پیام خود را به صراحت روشن کرده است. اولین پیام در شهریور ماه سال ۵۲۰ قبل از میلاد و دومین پیام در مهر ماه سال ۵۲۰ قبل از میلاد و سومین و آخرین پیام در آذر ماه سال ۵۲۰ قبل از میلاد بازگو شده است.
زمینه
خدمت حَجَّی در میان یهودیان و به دنبال بازگشت او از تبعید در بابل آغاز شد. اولین گروه یهودیان در سال ۵۳۸ قبل از میلاد شروع به بازگشت کردند، بازگشت این گروه در تحت رهبری زرُّبابل حکمران جدید یهودا قرار داشت. آنها در طی دو سال زیربنای معبد جدید را آماده کردند (عزرا ۳: ۸-۱۰). اما ساخت بنای معبد جدید بدلیل مخالفت ساکنان محلی به مدت شانزده سال به حالت تعلیق درآمد (عزرا ۴: ۱-۵). سرانجام کار معبد در تحت تاثیر سخنان حَجَّی و نبی معاصر او زکریا از سر گرفته شد و در طی مدت پنج سال به اتمام رسید (عزرا ۵: ۱-۲؛ ۶: ۱۴).
نبوت حجی در دورانی بود که مردم یهودا به شدت آسیب پذیر بودند. آنها با تبعید به بابل فروتن شده بودند، و با امید بسیار به سرزمین خود بازگشته و سپس کار بازسازی معبد بواسطه مخالفان ناتمام مانده و حال شانزده سال گذشته و آنها کاملا دلسرد شده بودند. و حالا حجی کمبود آذوقه، لباس، و سرپناه ایشان را تقصیر قصور آنها در ساخت معبد می‌دانست، از اینرو یهودیان اورشلیم پذیرای پیام او شدند و نسبت به بازسازی معبد اقدام کردند.
حَجَّی نبی، زَرُبّابِل والی یهودا، یهُوْشَع کاهن اعظم، کورش، و داریوش پادشاه پارس از شخصیتهای اصلی این کتاب هستند.
تاریخچه
پیغامهای کتاب حَجَّی در طی بیش از چهار ماه و در سال ۵۲۰ قبل از میلاد ارائه شده است. تبعیدیان بازگشته از بابل، منافع خودشان را در مرحله نخست و قبل از توجه و التفات به منافع خداوند قرار داده بودند، و بدینسان ساخت خانه خودشان را مقدم بر ساخت خانه خدا میدانستند؛ و دلیل واقعی توقف ساخت بنای معبد نیز همین امر بود. و از اینرو هدف اصلی حَجَّی این بود که ایشان را فرا خوانده تا خداوند را در جایگاه اول قرار داده و بنای معبد را بدون هیچ تاخیر بیشتری به اتمام برسانند. او به ایشان گفت که اگر از خداوند اطاعت کنند برکت خواهند یافت. مردم به پیام حَجَّی واکنش نشان داده و بنای معبد را در طی چهار سال بعدی و در سال ۵۱۶ قبل از میلاد به پایان رساندند (عزرا ۶: ۱۵).
کاربرد
پس از هزاران سال، کتاب حجی صرفا به یک دلیل اصلی تا حد زیادی در میان سایر کتابهای انبیای عهد عتیق منحصر به فرد باقی مانده است: مردم یهودا گوش دادند! پیام حجی برای بازسازی معبد، پرشور، ساده و سر راست بود. هیچ کس نمی‌توانست در اساس کار اشتباه کند زیرا نتیجه کار برای همه قابل مشاهده بود. از طریق بنای معبد، زندگی روحانی مردم نیز در حال تغییر بود. بجای اینکه وقت خود را وقف خودشان بکنند حالا آنرا وقف خدا می‌کردند.
کتاب حجی چهار پیغام این نبی را به ساکنان یهودی اورشلیم در سال ۵۲۰ قبل از میلاد و هجده سال پس از بازگشت آنها از تبعید بابل را در خود ثبت کرده است. با استناد به حجی ۲: ۳ به نظر می‌رسد که این نبی اورشلیم را پیش از نابود شدن معبد در سال ۵۸۶ قبل از میلاد دیده است؛ این بدین مفهوم است که او در هنگام نبوت حدود هفتاد سال سن داشته است. از این حقایق، تصویر روشنی از حجی شکل می‌گیرد او مرد مسنی بوده که جلال و عظمت این قوم را بیاد می‌آورده است و با اشتیاق پرشور مایل بود تا بار دیگر این قوم از خاکستر تبعید برخاسته و بر جایگاه اصلی خود قرار بگیرند که همانا نور خدا در میان سایر اقوام باشند
منبع: رازگاه
